TÜRK POLİSİNDE BİLİŞİM TEKNOLOJİSİ

              Nevzat YAZICI

             Emniyet Amiri

       Erzurum Bölge Bilgi İşlem Merkezi

        Bilgi İşlem Şube Müdürü V.

ÖZET

Bilgi Teknolojilerinin kullanımı, Dünyadaki küreselleşmeyle birlikte her geçen gün daha da yaygınlaşmakta, insanların hızlı, doğru ve zamanında bilgilenme isteğinin gelişmesine paralel olarak, her alanda bilgi teknolojilerinin önemi artmaya devam etmektedir.

Gelişen teknolojiler akıl almaz bir hızla ilerleyerek insan hayatını her geçen gün biraz daha kolaylaştırmakta, bilgisayar ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler günümüzde, insanlık tarihi açısından çok önemli bir devrim olarak kabul edilmektedir. Eğitimden ticarete, devlet sektöründen özel sektöre, eğlenceden alış-verişe kadar bir çok alanda klasikleşmiş anlayışları değiştirmiş ve insanlara yeni bir hayat tarzı kazandırarak, iletişim, hukuk, sanat, ticaret vb. her alanda radikal değişimler oluşmuştur. Teknolojinin efektif olarak kullanılmaya başlandığı günümüzde, artık bilgi teknolojilerinin ortaya çıkaracağı yenilik ve değişimlere kendimizi hazırlamamız da bir gereklilik haline gelmiştir.

GİRİŞ

Ülkemizde son yıllarda özellikle devletin üst kademeleri tarafından gündeme getirilen e-devlet (Elektronik Devlet) yapısına geçmeçalışmaları, devletin birçok kurumunda ve özel sektörde hız kazanmıştır. Devlet kurumlarının vatandaşla, özel sektörle ve kendi aralarında olan ilişkilerini, sundukları hizmetleri, bilişim teknolojileri yardımıyla daha verimli, daha az maliyetli ve özellikle vatandaşın hayatını kolaylaştıracak şekilde yürütmeleri hedeflenmiştir. 2010 yılına kadar dünyadaki birçok devletin On-line hizmet vermesi, vatandaşın devlete, e-posta (Elektronik Posta) ile ulaşılabilmesi  ile mümkün olacaktır.

Bilgisayar dünyasındaki takvim yaprakları hızlı açılır. Bilişim teknolojisinde (1) yıllık dönemde          birçok yeni donanım, yazılım sunulur ve bilişim yılının (3) ay olduğu kabul edilir. Bunun nedeni, bilişim  teknolojisinin her alanda (Donanım, Yazılım, İletişim, Sistem…) baş döndürücü şekilde  hızla gelişmesi, yaygınlaşması, insanların ihtiyaçlarına uygun yeni ürünlerin çok kısa sürede üretilmesi, piyasaya sürülmesi ve tüketilmesidir. Hatta, insanların ihtiyaç duymadığını zannettiği ürünler dahi, zamanla ihtiyaç haline (Klavye tuşlarının insanı parmak izinden tanıyarak faaliyete geçmesi gibi.…) gelebilmektedir.

Bilişim teknolojilerindeki gelişmeler, bilgisayar ağları ve İnternet hizmetleri yoluyla milli sınırları aşmıştır. Bilgisayar ve bilgisayar ağları, bir taraftan klasikleşmiş suç çeşitlerinin gerçekleştirilmesine elverişli bir ortam oluşturduğu gibi, diğer taraftan da yeni suçları da yaratan bir faaliyet alanı olarak ortaya çıkmaktadır. Bilişim Suçları adı verilen bu alandaki en çarpıcı örnekler; porno yayınlar, kumar oyunları ve benzeri yayınların İnternet’e aktarılmasıdır. Birçok ülkede ulusal düzenlemeler ve ulusal hukuklar bilişim suçları ile mücadelede yetersiz kalmakta ve öncelikli problem olarak kabul edilmektedir. özellikle A.B.D ve Avrupa ülkeleri gibi gelişmiş ülkeler, bu alandaki gerekli hukuki altyapı ve idari yapılanmalarını tamamlamışlardır.

Dünya’ da Bilişim Teknolojisi Alanındaki Bazı Gelişmeler

* İnsanları göz bebeklerinden, parmak izlerinden, hatta yüz hatlarından tanıyan bilişim teknolojileri insanlığın hizmetine girmiştir.    

* Elle atılan imzanın elektronik ortamdaki karşılığı olan Sayısal (Dijital) İmza ile resmi yazışmalarda bürokrasi ortadan kalkarak her şey bilgisayarlar üzerinden daha hızlı gerçekleşebilmekte, İnternet ortamında e-ticaret (Elektronik ticaret) yapılabilmekte (ABD, Kanada, Arjantin, Japonya, Singapur, Malezya, Rusya, Hindistan, İsrail ve Avusturalya’ da)gibi devletlerde e-devlet yapısına geçiş her alanda kendini göstermektedir.

* İnternet hatları ve cep telefonlarının GPRS uygulamaları ile insanlar, ses, görüntü, dijital imza ve data iletişimi ile haberleşebiliyor, futbol maçı seyredebiliyor,  konuştuğu kişiye görüntüsünü gönderebilmektedir.

* Bilişim teknolojileri ile modern bir yapıya ulaşan iletişim kavramı artık bilgisayarlar üzerinden yapılmakta, kişilerin, bankaların, hastanelerin, hatta güvenlik ve istihbarat birimlerinin tutmuş olduğu bilgiler bilgisayarlarda saklanmaktadır. Bu bilgilere, yine bilgisayar teknolojileri kullanılarak bir virüs veya trojankullanılarak veya sistemin açık kapıları zorlanarak ulaşılabilmekte, erişilen bilgiler değiştirilebilmekte, silinebilmekte veya yok edilebilmektedir.

* Bilgisayar yoluyla Dolandırıcılıkta kullanılan birçok “Cart Generator” programı sayesinde İnternet üzerinden alışveriş yapılırken, mantıksal olarak olası kredi kartı bilgileri üretilmekte ve bu olaydan kredi kartı sahibinin haberi bile olmamaktadır. Bankacılık bilgilerinin tutulduğu programlarda yapılan değişiklikler ile istenilen kişinin hesabından istenildiği kadar para aktarılması yapılabilmektedir.

* Terör içerikli Internet sayfaları, ülke içerisinde yayınlayamadıkları bölücü fikirleri İnternet ortamında çok daha rahat teşhir edebilmekte, sempatizan ve örgüt üyeleri ile İnternet üzerinden kolayca haberleşilebilmektedir.

Teşkilatımızda Bilgi Teknolojilerinin Gelişimi

Diğer Kamu ve Özel Sektör kuruluşları gibi Emniyet Teşkilatında da, Bilgi Teknolojileri çok yakından takip edilmekte, gelişen teknolojiyi halkın hizmetine yansıtmak, daha hızlı, verimli ve kaliteli hizmet vermek amacıyla, e-devlet yapısının en önemli parçası olan e-polis (Elektronik Polis) uygulamalarına emin adımlarla geçmektedir.  Gerektiğinde Uluslararası Bilgisayar Ağları ile iletişim kurabilecek teknolojik yapıya sahip POL-NET (Polis Bilgisayar Ağı), Emniyet Genel Müdürlüğü ve İl Emniyet Müdürlükleri İnternet Web Sayfaları ile Teşkilatımız birimleri, vatandaşımıza On-line hizmet vererek bu alanda örnek teşkil etmektedirler.

Emniyet Teşkilatı Bilişim Teknolojileri alanındaki ilk adımlarını Emniyet Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Daire Başkanlığı tarafından atmıştır. 1987 yılında başlanan Polis Bilgisayar Ağı çalışmaları, 1989 yılında sonuçlanmış ve zamanın teknolojisine uygun olarak UnisysA Serisi Bilgisayar Sistemi kurulmuştur. A Serisi Unisys Bilgisayar Sistemi; 1990 yılından itibaren Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Ana Merkez olmak üzere; yedi Bölge Bilgi İşlem Merkezi (Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Diyarbakır, Samsun, ERZURUM), bu merkezlere bağlı İl Emniyet Müdürlükleri ile Kara ve Hava Hudut kapılarında hizmete girmiştir.

Ancak, A Serisi Sistem, 1990-2000 yılları arasında Emniyet Teşkilatının Merkez ve Taşradaki tüm birimlerine yeterli hizmet verememiş, teknolojinin gerisinde, yeni teknolojilere kapalı, yavaş çalışan, görsel olmayan pahalı bir sistem olarak kalmıştır. Dünyada ve Türkiye’de hızla gelişen, daha ucuz, yeniliklere açık, kaliteli bilgisayar teknolojilerinin varlığı, Bilgi İşlem Daire Başkanlığı’nın genç, dinamik ve yetişmiş personelini 1995 yılından itibaren yeni teknolojilerin Teşkilatımıza adaptasyonuna yöneltmiştir.

Bu amaçla, 1995 yılında başlayan araştırma ve proje çalışmaları, 2001 yılı sonu itibariyle, tamamlanarak, A Serisi Bilgisayar Sistemi tamamen terkedilmiş, 2002 yılı Ocak  ayından itibaren, yeni teknolojiye açık Sistem-iletişim altyapısı üzerinde; geniş kapasiteli, yüksek performanslı, ekonomik, tamamen Emniyet Teşkilatı personeli tarafından Polisin ihtiyaçlarına göre tasarlanmış, Teşkilatımızın tüm Bilgi Otomasyonunu ve ortak veritabanı kullanımını içeren hızlı ve güvenilir Bilgi Sistemi olan POL-NET “Polis Bilgisayar Ağı Sistemi; başta Emniyet Genel Müdürlüğü birimleri olmak üzere, G.B.T. Projesi ile İçişleri Bakanlığı KİHBİ Daire Başkanlığı, Bilgi İşlem Daire Başkanlığı’na bağlı;10 Bölge Merkezi ve onlara bağlı 71 İl Emniyet Müdürlüğü ve Hudut Kapılarında On-line hizmeti verilmeye başlanmıştır.

Polisin görevlerinin gerekli kıldığı Polisiye bilgilerin şahıs, olay ve eşya ana başlıklarının birbirleriyle bağlantılı olduğu veritabanına girildiği bilgiye, en hızlı, en kolay, en güvenilir uygulama programları (ASAYİŞ, ARAÇ TESCİL, ARANAN ŞAHISLAR, BASIN YAYIN, DERNEK, PARTİLER, GÖZALTI İŞLEMLERİ, İLTİCA, PASAPORT, YABANCILAR, KAÇAKÇILIK, SİLAH-RUHSAT, ARANAN ARAÇ, SÜRÜCÜ, TRAFİK CEZA, TERÖR, TAHDİT, YOLCU SORGULAMA) kullanarak ulaşmasını sağlayan Modern Bilgi Sistemi olan POL-NET projesi ilehedeflenen amaç; Teşkilatın her birimini tam otomasyona geçirip, vatandaşın her türlü işlemini daha hızlı, daha doğru ve güvenilir hizmet anlayışı çerçevesinde yaparak daha kaliteli hizmet sunulması, Polis teşkilatının tek bir karakol gibi çalışır hale gelmesidir. 

Teşkilatımızda Teknolojik Gelişmelerin Kullanımı

POL-NET Bilgisayar Sistemi ile ülke genelinde; Emniyet Teşkilatının tüm bilgileri tek bir veritabanı içinde birleştirilmiş, yurdumuzun en uç sınır kapısında dahi; data, görüntü, ses ve parmak izi uygulamaları aynı iletişim ağında yer alarak, bilgi paylaşımı ve aktarımı en üst düzeye çıkarılmış, vatandaşımıza verilen hizmetin kalitesi artırılmıştır. POL-NET Bilgisayar Sistemi üzerinde yapılan veri sorgulamasının On-line hızlı ve güvenilir olması sayesinde deliller daha hızlı toplanmakta, gözaltı süresi kısalmakta, suçlular daha kısa sürede yakalanmaktadır.

Yapılan çalışmalar tamamlandığında; AFIS (Otomatik Parmakizi Teşhis Sistemi) projesi kapsamında Parmakizi bilgileri, KriminalPolis Laboratuarları arasında Balistik karşılaştırmalar, DNA analizleri, kan ve doku tahlilleri gibi gelişmiş laboratuar ve uzmanlık gerektiren hizmetler POL-NET üzerinden Türkiye’nin her köşesindeki Polis birimleri hizmetine sunulmuş olacaktır.

Teşkilatın yazışma ve ofis uygulamaları daktilo yerine Bilgisayar üzerinden yapılmakta, Trafik, Ruhsat, Pasaport gibi işlemler On-line olarak Ağ üzerinden yapılmakta, bürokrasi ortadan kalkmaktadır. Yeni uygulamaya girecek olan ve daha önce Muhabere-Elektronik Şube Müdürlükleri bünyesinde yürütülen faks ve teleks hizmetlerini, POL-NET Bilgisayar Ağı üzerinden E-Mail (Elektronik Posta) yapılması neticesi işlemler hız kazacak, telefon hatları için ödenen maliyetler düşecektir.

1990’lı yıllara kadar Bilişim Teknolojisi kullanımı; Polisimiz açısından çok fazla bir önem arz etmezken, günümüzde Türkiye’nin taraf olduğu İnsan Hakları Sözleşmeleri, Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde Polisin bilimsel, teknik ve metodik çalışma zorunluluğu nedeniyle vazgeçilmez hale gelmiştir.

Erzurum Bölge Bilgi İşlem Merkezinin Bilişim Teknolojisindeki Adımları

Türkiye’de 10 Bölge Bilgi İşlem Merkezinden biri olan Erzurum Bölge Merkezinin kuruluşu;       1992 yılına dayanır. 9 Şubat 1992 tarihinde, İçişleri Bakanlığı Onayı ile Bilgi İşlem Şube Müdürlüğü,         26 Şubat 1992 tarihinde Genelge ile Bölge Bilgi İşlem Merkezi haline gelmiş, 13 Mayıs 1993 tarihinde kuruluş işlemleri tamamlanmış, 18 Haziran 1998 tarihinde İl Bilgi İşlem Şube Müdürlükleri Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliği’ne göre son şeklini almıştır. POL-NET yapılanması çerçevesinde; Erzurum Emniyet Müdürlüğü’ne Erzurum ve (7) İl Emniyet Müdürlüğü (Ardahan, Ağrı Bayburt, Erzincan, Kars, Iğdır, Tunceli) (3) Kara Hudut Kapısı (Ağrı-Gürbulak, Iğdır-Dilucu, Ardahan-Türkgözü) (2) Hava Hudut Kapısı (Erzurum Havaalanı, Kars Havaalanı) bağlanmış, halen 1.085 proje kullanıcısı faal olarak çalışmakta ve bu sayı ihtiyaca göre her geçen gün artmaktadır.

Erzurum Bölge Bilgi İşlem Merkezi, Bölge ili konumunda olması yanında, POL-NET projesinin hizmete girmesiyle; Bilgi Teknolojilerinin Teşkilatımızın en alt birimlerine kadar götürülmesi, uygulamaya konulması, bilgisayar kullanıcısı personelin eğitiminde etkin görev almasına paralel olarak, 1992 yılından bugüne kadar her geçen gün gelişmiş, önemi ve sorumluluğu artmıştır.

POL-NET

Polis Bilgisayar Ağı’nın başarıya ulaşmasında, modern bilgisayar cihazları alımı kadar kullanıcı personelin eğitimi de önemlidir. Bilgisayar eğitimi görmüş, uzman Bilgi İşlem Branşlı personel tarafından; Bölge Merkezimize bağlı  Erzurum ve (7) İl, (5) Hudut Kapısı personelinin eğitimi de, Bilgi İşlem Şube Müdürlüğümüz Modern Bilgisayar Kurs Salonunda yapılmaktadır. Şehit Ali Kamacı adlı şehidimizin anısına Bilgi İşlem Daire Başkanlığı tarafından Türk Polis Teşkilatını Güçlendirme Vakfı imkanları ile yaptırılan Bilgisayar Kurs Salonumuzun hizmete açıldığı 2000 Yılı Aralık ayından 2003 yılı Mayıs ayı sonuna kadar Erzurum Bölge Bilgi İşlem Merkezinde, Bölge İllerimizi de kapsayan toplam (861) personelimize; PC(Kişisel Bilgisayar), POL-NET Projeleri, MS-Win2000, MS-Outlook, Bordro2001 ve Evrak Arşiv Otomasyon ve G.B.T., kursları verilmiştir.

Bilgisayar cihazlarının alımı kadar, kullanım esnasında meydana gelen arızaların bakım ve onarımı birimlerimizce yürütülen hizmetlerin aksatılmadan sürmesi açısından çok önemlidir. Bu cihazların bakım ve onarımı teknik bilgi ve beceri gerektiren uzmanlık işidir.Bölge Merkezimiz bünyesinde oluşturulan “Bilgisayar Tamir-Bakım ve Onarım Merkezi”’nde, uzman personelimiz tarafından her türlü Bilgisayar cihazının bakımı yapılmakta, arızası  giderilmekte ve Emniyet Müdürlüğü’nün hizmetleri aksatılmamaktadır.

 Uluslararası Bilgi Bankalarının bulunduğu ülkelerle Uluslararası bilgi paylaşımına imkan sağlayan Bilgisayar Ağı olan İNTERNET hizmetinden, Emniyet Müdürlüğümüz birimlerinin faydalanması amacıyla, İnternet Bilgisayar Ağı kurulmuş, personele ücretsiz hizmet veren “Bilgi İşlem İnternet Cafe” açılmıştır.

Hizmette Toplam Kalite Yönetimi çerçevesinde; bilgi ve teknolojiyi en üst düzeyde kullanarak yürütme amacında olan Müdürlüğümüz; hizmetlerini halkımıza tanıtmak, işlemlerini kolaylaştırmak, yapacağımız hizmetleri en iyi şekilde anlatabilmek amacıyla; birimlerimizin önerileri doğrultusunda,       Bilgi İşlem Şube Müdürlüğü imkanları ile ERZURUM EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ İNTERNET WEB SAYFASI hazırlanmış ve  www.erzurumemniyet.gov.tr internet adresinde 31 Eylül 2001 tarihinde halkımızın hizmetine sunulmuştur. Halkımızın; Alo 154, Alo 155, 174 Alo Bilgi Hattı’ndan yaptıkları ihbarlarını internet ortamından da On-lineolarak gönderebilmeleri için, Web sayfasımız üzerinde “SANAL POLİS KARAKOLU” oluşturulmuş ve154155ihbar@erzurumemniyet.gov.tr e-mail adresi üzerinden, On-Line İnternet İhbar servisi faaliyete geçirilmiştir. İnternet Web sayfamız 31 Eylül 2001 – 01 Haziran 2003 tarihleri arasında halkımızdan yoğun ilgi görerek Site Ziyaretçi Sayısı 38.900 sınırını aşmıştır.

SONUÇ

Tüm bu gelişmeler göstermektedir ki, küreselleşen ve sanal sınırların ortadan kalktığı dünyada, ülke ve teşkilat olarak gelişen teknolojik imkanların gerisinde kalamayız. Çünkü, büyük suçlar artık uluslararası düzeyde ve bilgisayar teknolojileri kullanılarak işlenmektedir.Bu suçların önlenmesinde Dünya Polis teşkilatları arasında bilgi ve belgelerin paylaşımı ve işbirliğinde bulunmalarının önemi açıktır. Teşkilatımız birimleri arasında kurulan bilgisayar ağı, uluslararası bilgisayar ağları ile iletişim kurabilecek teknolojiye sahiptir. Suçların önlenmesinde, suçluların yakalanması ve sorgulanmasında, insan haklarına uygun olarak sanık hakları da gözetilmekte, teknolojik imkanlar ve metotlar yardımıyla “Delilden Sanığa” ulaşılmaktadır. 

-02 Haziran 2003-