Emniyet Teşkilatı Mensupları Hakkında Kimler Soruşturma Emri Verebilir ?

            4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanmaları Hakkında Kanunun yürürlüğe girdiği  09/12/1999 tarihine kadar, diğer Devlet memurları gibi Emniyet Teşkilatı çalışanlarının işlemiş bulunduğu cezai ve idari nitelikli disiplin  suçlarının tamamı Memurin Muhakematı Hakkında Kanunun  Ceza Kovuşturmasına ilişkin usul ve esaslarına göre yürütülmüştür. Çünkü bu kanunun 2’nci maddesi “….. o memur merkez memurlarından ise ilk önce bağlı bulunduğu Bakanlık veya daire, ve İl memurlarından ise Vali, Kaymakam veya bağlı bulunduğu Ceza Yargılama Usul Kanunun  uyarınca bizzat veya bilvasıta  hakkında hazırlık soruşturması yapılır…….”  hükmünü taşıyordu.  2451 Sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanun’un 2 Sayılı Cetvelinde  İl Emniyet Müdürlerini,  İl İdari Şube Amiri olarak tespit ettiğinden, İl ve İlçelerde çalışan Emniyet Teşkilatı mensupları hakkında   İl İdari Şube amiri olan İl Emniyet Müdürleri tarafından  soruşturma emri verilebiliyordu.

            Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez ve Polis Eğitim Merkez Müdürlükleri  gibi taşra kuruluşlarında  çalışan personel hakkında ise, Memurin Muhakematı Hakkında Kanun ile 8/5336 sayılı Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmeliğin 16/3 maddesi ve Emniyet Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulunun  İnceleme ve Soruşturma Yönergesine göre yürütülen soruşturma işlemleri, 4483 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ve Memurin Muhakematı Hakkında Kanunun hükümsüz kalması üzerine 8/5336 sayılı Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Yönetmeliği ile Emniyet Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulunun İnceleme ve Soruşturma Yönergesi esaslarına göre  yerine getirilmeye devam edilirken,   İl İdari Şube Amiri olan İl Emniyet Müdürlerinin soruşturma açılması konusundaki  yetkileri  09/12/1999 tarihi itibari ile tüm İl İdari Şube Amirlerinin soruşturma emri  verme yetkileriyle birlikte sona ermiştir. (Özel mevzuatlarında yetkili kılınanlar hariç).

            Çünkü, İl Emniyet Müdürlerimizin soruşturma emri verme yetkileri  yalınızca Memurin Muhakematı Hakkında Kanunla düzenlenmiştir. İl Emniyet Müdürleri 8/5336 sayılı Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik’in tespit ettiği yetkililerde değildir.

            657 sayılı Devlet Memurları Kanununun D i s i p l i n   A m i r i   v e    D i s i p l i n   C e z a l a r ı  başlıklı 29/11/1984 gün ve 243 sayılı KHK İle değişik 124/1 fıkrası “Disiplin amirleri; kurumların kuruluş ve özellikleri dikkate alınarak Devlet Personel Başkanlığının görüşüne dayanılarak, özel yönetmeliklerinde tayin ve tespit edilecek amirlerdir”diyerek, kurumların özellikleri de dikkate alınarak  disiplin amirlerinin yönetmeliklerle tespit edileceğini hükme bağlamıştır. 

            Aynı Kanunun D i s i p l i n    A m i r l e r i   v e   D i s i p l i n  K u r u l l a r ı   başlıklı 12/05/1982 gün ve 2670 sayılı kanunun 38’nci maddesiyle değişik   134/2 fıkrası “Bu kurulların kuruluş, üyelerinin görev süresi,  görüşme ve karar usulü, hangi memur hakkında karar verebilecekleri ve disiplin amirlerinin tayin ve tespitinde uygulanacak esaslar ve bunların yetki ve sorumlulukları gibi hususlar Bakanlar Kurulunca çıkartılacak yönetmelikle düzenlenir”  hükmü gereğince Bakanlar Kurulunca 17/09/1982 tarihinde  8/5336 sayılı Disiplin Amirleri ve Disiplin Kurulları Hakkında Yönetmelik çıkartılmıştır. Bu yönetmeliğin  D i s i p l i n             a m i r l e r i n i n    t a y i n    v e    t e s p i t i n e  d a i r    e s a s l a r ı  başlıklı 16’ncı maddesi 1’nci fıkrası “13/01/1986-86/10286 sayılı kararla yapılan değişiklik sonrası “Disiplin amirleri, bu madde de belirtilen esaslara uyulmak ve Devlet Personel Başkanlığının görüşüne dayanılmak suretiyle  kurumların kuruluş ve görev özelliklerine göre hazırlayarak yürürlüğe koyacakları  özel yönetmelikler ile tespit  edilir” 3’ncü fıkrası “Bakanlık, İl ve İlçelerdeki en üst disiplin amirinin kimler olduğunu, 18’nci maddesi“Disiplin amirlerinin yetkilerini, 19’ncu madde “Disiplin amirlerinin sorumluluklarını, 19/a maddesi “Bu genel sorumluluklar dışında ayrıca memurların,  uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve memurluktan çıkarma cezalarından biriyle  cezalandırılması gereken disipline aykırı davranışlarını öğrendikleri  tarihten itibaren kanunen belli sürelerde disiplin soruşturması başlatarak gerekli cezayı uygulayarak, disiplin cezası  verme yetkisinin zamanaşımına uğramasını önlemek zorundadır” hükümlerini taşımaktadır.

            Kurumların, Disiplin Amirlerini tayin ve tespit etmeleri, bu tayin ve tespit sırasında uyulacak esaslar,  yukarıda belirtilen mevzuat hükümleriyle belirlenmiş olmasına ve her kurumun  belirlenen esaslara  uyulmak ve Devlet Personel Başkanlığının görüşü de alınmak suretiyle,  kurumun görev özelliklerine göre  hazırlayacakları özel yönetmeliklerle disiplin amirlerinin tayin ve tespiti gerekmekte ise de, günümüze kadar böyle bir yönetmelik hazırlanmamıştır. 1993 yılında hazırlanan  İl Emniyet Müdürlükleri Hukuk ve Soruşturma İşleri Şube Müdürlüklerinin kuruluş, görev ve çalışmalarıyla ilgili  özel yönetmeliğin          “M u h a k k i k  M ü e s s e s e s i   v e  S o r u ş t u r m a”  başlığı altındaki 10’ncu maddesi (a) fıkrası da “Muhakkikler, suç işleyen memurlar hakkında  M ü l k i  A m i r d e n  aldıkları yetkiye istinaden soruşturma ve incelemede bulunurlar” (c) fıkrasında “ muhakkikler soruşturma sonunda hazırlayacakları inceleme ve soruşturma raporlarını ve fezlekeleri gereği yapılmak üzere yetkili makama verirler” özel hükmüyle,  bu kurumlarda çalışan her rütbedeki personel hakkında  soruşturma emri  vermek yetkisinin münhasıran  M ü l k i   a m i r e tanınmış olduğunu vurgulamıştır.                                                                                                              Soruşturmaya usulüne uygun olarak  verilmiş soruşturma emri üzerine başlanılması İdari Yargının da yerleşik kararlarındandır.