Konuğumuz

YARGITAY  KARARLARINA  GÖRE

 TRAFİK SUÇ TUTANAĞININ DÜZENLENMESİNDE

  DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

                                          (Geçen Sayıdan Devam)

4-Yetersiz Sürücü Belgesi İle Araç Kullanmak

Düzenleme Kanun’un 39.maddesinde yapılmıştır.

Bu madde de sürücü belgelerine ait esaslar belirtilmekte olup bu  belgeler on gruba ayrılmıştır.Kanun her grubun kullanabileceği araçları tek tek sayarak belirtmiştir. Bu belge sahiplerinin  kanunun belirlediği araçlardan başkasını kullanmaları halinde kişiler ehliyetsiz araç kullanmaktan dolayı cezalandırılmaktadır. Bu suçlarla ilgili dikkat edilmesi gereken en önemli hususların başında  kişinin sahip olduğu sürücü belgesinin sınıfı ile kullandığı aracın mutlaka suç tutanağında gösterilmesi gerekir.Her ne kadar bazı tutanaklarda aracın cinsi kod olarak gösterilse bile en iyi uygulama aracın cinsinin  suç tutanağında  gösterilmesidir.Aksi durumlarda mahkeme ye kişinin savunmasına itibar etmekte veyahut zabıt imzacılarını mahkemeye çağırmakta ve beyanlarına tekrar başvurmak zorunda kalmaktadır ki bu son durumda  aradan zaman geçmesi gibi veya yoğun iş arasında hatırlanması zorlanıldığından istenilen sonuca ulaşılamamaktadır.

Kişinin kullandığı aracın cinsi  ile sürücü belgesinin sınıfı suç tutanağına yazılmalı.

“Sanık hakkında yetersiz sürücü belgesi ile …plakalı ticari kamyonu kullandığından bahisle suç tutanağı düzenlendiği halde sanık savunmasında B sınıfı sürücü belgesi bulunduğunu ve kamyonet kullandığını beyan ettiği cihetle.B sınıfı sürücü belgesi ile kamyonet kullanılabileceği de nazara alınarak aracın cinsinin araştırılıp tespitiyle sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik soruşturma ile yazılı şekilde hüküm tesisi.” (7:CD; 12.2.2001/421-1729)

“Trafik suç tutanağında,sevk maddesi 39/1-a, araç cinsi 15 sürücü belgesi sınıfı B olarak gösterilip sanık hakkında sürücü belgesine uygun olmayan araç kullanmak suçundan dava açıldığı  cihetle,kullanılan aracın kamyonet olduğu ve B sınıfı sürücü belgesi ile kamyonetin kullanılabileceği gözetilerek sanığın üzerine atılı suçun unsurlarının ne surette oluştuğu karar yerinde gösterilip tartışılmadan sürücü belgesiz araç kullanmadığından bahisle yazılı şekilde hüküm tesisi. (7.CD;, 20.3.2000 /2514-4070)

Suç tutanağında suç maddesi  gösterilmeli

“Karar yerinde uygulanan yasa maddesinin 2918 sayılı yasanın 39/1-a-son maddesi  delaletiyle aynı yasanın 36/3 maddesi yerine  39/1-a maddesi olarak gösterilmesi.” (7CD; 21.11.20001 /14922-18109)

5-Alkollü Araç Kullanmak

Kanunun 48’inci maddesinde belirtilen 3’üncü defa alkollü araç kullanma suçlarında trafik suç tutanağı veya eklerinde alkol oranının promil olarak açıkça gösterilmesi gerekir. Madde “Yönetmelik ile belirtilen miktarların üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücüler…” hakkında  müeyyide öngördüğünden miktarın belirtilmesi gerekmektedir. Yönetmelik, 97/b-2 maddesinde: “Taksi, dolmuş, otomobil, minibüs, otobüs, kamyon, çekici gibi araçlarla kamu hizmetleri yük ve yolcu taşımacılığı yapan sürücüler ile resmî araç sürücüsü dışındaki diğer araçları alkollü içki almış olarak kullandığı tespit edilen sürücülerin kanlarındaki alkol miktarının 0.50 promilin üstünde olması…” durumlarında alkollü araç kullanma suçunu kabul etmiştir.Bu düzenlemeden dolayı da istisnaya giren,yani 0.50 promil kullanma hakkına sahip olan kişiler bakımından promil oranının suç tutanağında gösterilmesi gerekir.

Aracın ticari veya hususi olup olmadığı tespit edilip suç tutanağına yazılmalı

“Sanığın olay tarihinde  kullandığı kamyonetin yük ve yolcu taşımacılığına mı yoksa hususi araç olarak mı kullanıldığı araştırılarak,hususi aracını alkollü olarak kullandığı sonucuna varılırsa,suçun oluşumu için alkol miktarının 0,50 promilin üstünde olması gerektiği cihetle,sanık hakkında düzenlenen…tarihli doktor raporundaki şahsın alkollü olduğu şeklindeki ibarenin kaç promil alkol oranını tekabül ettiği hususu tespit edildikten sonra hukuki durunun tayin ve takdiri gerekirken eksik soruşturmaya dayalı olarak yazılı şeklide hüküm tesisi” (7:CD; 18.9.2000/9874-11221)

Promil miktarı hususi araçlarda mutlaka yazılmalı.

“…alkol miktarını 50 promilin üstünde olması,şartı getirilmiş olup hususi aracı alkollü içki almış olarak kullanan sanığın….tarihli Adli Rapor içeriğine göre ağzının koktuğu,hastanede alkolmetre bulunmadığı için miktarın ölçülemediği şeklinde belirtildiğinden 2918 sayılı Kanunun 48/5 maddesindeki suçun unsurlarının gerçekleşmediği gözetilmeden yazılı şekilde hüküm tesisi.” (7.CD;5.7. 1999/7223-8291)

“Sanığın hususi aracını alkollü olarak kullandığı belirtilmek suretiyle dava açıldığına göre,olay anındaki alkol miktarı yöntemince saptanarak,yönetmelikte belirtilen 50promilin üzerinde olup olmadığı saptanmadan eksik soruşturma ile yazılı şekilde hüküm tesisi.” (7.CD;29.1.1999/11385-182)

“Sanığın hususi aracını alkollü olarak kullandığı iddiasıyla hakkında dava açıldığına göre,suçun oluşumu için kandaki alkol miktarının 0,50 promilin üstünde olması gerektiği cihetle, dosyada sanığın alkollü olduğuna dair her hangi bir rapor  bulunmaması nedenin olaya el koyan trafik zabıtasından sorulup varsa getirilerek incelenmesinden sonra karar verilmesi gerekirken…” (7CD,10.9.2002/9012-11321)

Aşırı derecede alkollü ibareli raporlarda bu beyanın tekabül ettiği promil oranı belirtilmeli.

“… günlü raporda sanığın aşırı derecede alkollü olduğunun bildirilmesi karşısında, bu ibarenin yasadaki alkol oranlarına tekabül ettiği miktar belirlenip sonucuna göre hukuki durumunun değerlendirilmesi gerektiğinin gözetilmemesi.” (7.CD,11.2.2000/15417-1619)

6-Başıboş Hayvan Bırakarak Kazaya Sebebiyet Vermek

Kanunun 69.maddesinde,karayolu veyahut taşıt yollarında hayvanların başı boş bırakılmaları yasaklanmış ve bu yasağa uymayanlar için idari  para cezası öngörüldüğünden sorumluları hakkında trafik ceza tutanağı düzenlenmelidir.Ancak bu başıboş bırakma sonucu trafik kazası meydana gelmişse fail için üç ay hafif hapis cezası öngörüldüğünden  sorumlu kişiler hakanda trafik suç tutanağının  düzenlenmesi gerekir.

Burada dikkat edilmesi gereken hayvanın başı boş bırakılıp bırakılmadığıdır.Eğer hayvan başı boş bırakılmamış,sahibi başında bulunduğu halde trafik kazasına sebebiyet vermişse  hayvanları trafik kurallarına uymadan sürme olur ki bu durumda sorumlu kişiler hakanda maddenin 2.fıkrasının ilk cümlesine göre ceza tutanağı düzenlenmelidir.

Kişinin hayvanlarını başı boş bırakıp bırakmadığına dair tutanak suç tutanağına eklenmeli.

“2918 sayılı Yasanın 69.maddesi ….. başı boş hayvan  bırakma yasağına riayet etmeyerek trafik kazasına sebebiyet veren failin cezalandırılacağı düzenlenmiş olduğu cihetle trafik suç tutanağına dayanak teşkil eden kaza tespit tutanağı  ekleri getirilip incelenerek hasıl olacak soncuna göre sanığın hukuki durumunun tayin ve takdiri gerektiği gözetilmeden eksik soruşturmaya dayalı olarak yazılı şekilde hüküm tesisi” (7.CD; 23.11.2001/14990-18186)

7-Sürücü Belgesinin Geri Alınma Süresi İçinde Araç Kullanmak

Kanunun 118/son maddesi sürücü belgeleri geri alınanların geri alma süresi içinde araç kullanmaları halinde belgesiz araç kullanma gibi cezalandırılmaları öngörülmüştür.

Kanun sürücü belgelerinin alınacağı durumları şu maddelerinde belirtmiştir

1-48/5.maddesindeki  alkollü araç kullanmak                          

2-51/2ve 3.maddelerindeki hız sınırlarını ihlal etmek

3-118/2 ve 3.deki 100 ceza puanının doldurma

4-118/5 asli kusurlu olarak ölümlü trafik kazasına sebebiyet vermek

5-119/3deki cürümlerden dolayı mahkum olmak 

Yukarıda sayılı   sebeplere bağlı olarak sürücü belgesi ya trafik zabıtasınca,yada yetkili trafik mahkemesince veya  ceza davasının görüldüğü mahkemece  geri alınmasına karar verilir.Bu gibi durumlarda sürücü belgesi elinden alınan kişinin tekrar araç kullanması yasaklandığından bu süre zarfında araç kullanmada kişiler sürücü belgesiz gibi kabul edilip cezalandırılırlar.

Bu  maddenin uygulanmasına ilişkin zabtın tutulmasında sürücü belgesinin gerçekte geri alınıp alınmadığı tespit edilmeli.Yani tutanağın tutulduğu sırada geri almanın infazına başlanılmış olmalı.Eğer geri alma kararı verilmiş infaza başlanamamışsa veya infaz sona ermiş kişinin sürücü belgesini teslim almaması  gibi durumlar varsa bu durumda 118/son değil idare  para cezasın  gerektiren 44/b de ki  fiil oluştuğundan  bu maddeye göre ceza tutanağı düzenlenmeli.

Bu suçlara ilişkin tutulan Trafik Suç Tutanaklarının  Mahkemeye gönderilmesi sırasında üst yazıda bilgiler ayrıntılı olarak belirtilmeli ve varsa tasdikli suretleri evraka eklenmelidir.

Hangi suç hakkında suç tutanağı düzenlendiği  hem tutanakta hem de üst yazıda doğru olarak belirtilmeli

“…günlü trafik suç tutanağında suçun 2918 sayılı yasanın 118/son maddesi,aynı tarihli sevk yazısında da 36/3 maddesi olarak gösterildiği,sanığın savunmasında da sürücü belgesi olmadan araç kullandığını belirttiği gözetilerek sanığın sürücü belgesi sahibi olup olmadığı araştırılarak sonucuna göre tutanaktaki maddenin düzelttirilmesinin gerekmesi ve kabule göre de;sürücü belgesinin hangi tarihte kim tarafından geri alındığının suç tarihinin geri alamam süresi içinde olup olmadığının araştırılmaması” (7:CD; 19.10.2001/14674-16002)

Araç kullanma sürücü belgesinin geri alma süresi içinde olmalı

 “…sürücü belgesini geri alınmasına  dair karar örneğinde anılan kararın infaz edilmediği belirtildiğine göre,infaza başlanıp başlanmadığı ilgili trafik bürosundan sorulup infaza başlama tarihinin belirlenmesi,sürücü belgesinin geri alınması ile ilgili kararın infazına başlanmamış olması halinde sanığın eyleminin anılan yasanın 44/b maddesine göre idari nitelikteki suçu oluşturacağı hususuda gözetilerek,hukuki durumun hasıl olacak sonuca göre tayini gerekirken eksik soruşturma ile yazılı şekilde hüküm tesisi.” (7.CD; 27.3.2001/2222-4743)

 “ …Mahkemesinin ..sayılı kararını  kesinleşme ve infazına  başlama tarihleri tespit olunmadan eksik soruşturmayla yazılı şekilde karar verilmesi.” (7:CD; 4.5.1999/4927-4826)

“…  şube müdürlüğünün …tarihli cevabı yazıları ile ekli tutanak içeriğine göre sanığın sürücü belgesinin …tarihinde 3.kez alkollü araç kullanmadan eylemi nedeniyle 5 yıl olarak yetkisiz zabıta tarafından geri alındığı ve bu eylemin infaz edilmekte olduğu bildirildiğine göre atılı suçun oluşmadığı gözetilerek sanığın beraatı yerine yazılı şekilde mahkumiyetini kara verilmesi. (7.CD;i 12.9.2002/9013-11448

Ölümlü trafik kazalarında asli kusurlu kişiler hakkında da suç tutanağı düzenlenmeli.

“Sanığın  ölümle sonuçlanan trafik kazasında asli kusurlu olup olmadığının hakkında tedbirsizlik ve dikkatsizlik sonucu ölüme sebebiyet vermek suçundan açılan davada yapılacak yargılama neticesinde tespit edileceği ve buna göre sürücü belgesinin geri alınıp alınmayacağının yada ne kadar süreyle geri alınacağının takdirinin gerekeceği gözetilerek sanık hakkında ……..sayılı dava dosyasının  sonuçlanması beklenerek hasıl olacak neticeye göre  bir kara verilmesi gerekirken eksik soruşturmaya dayalı olarak  yazılı şekilde hüküm tesis” (7:CD; 9.6.2000/6911-8776)

 III-Sıfat ve Görevleri Nedeniyle Bazı Kişiler Hakkında Suç Tutanağı Düzenlenmesi

1- Hâkim ve Cumhuriyet Savcıları

2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun 82-98’inci maddelerinde hâkim ve Cumhuriyet savcılarının görevle ilgili veya kişisel yada ağır cezayı gerektiren suçüstüne giren suçlarda soruşturmanın esas ve usullerini hükme bağlamıştır.

Konuyu düzenleyen Kanun’un 93’üncü maddesi “Hâkim ve savcıların kişisel suçları hakkında soruşturma, ilgilinin yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine en yakın ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet savcısı ile sorgu hâkimine ve son soruşturma o yer ağır ceza mahkemesine aittir.” Hükmünü taşımaktadır.

Kişisel suçlar yönünden kovuşturma yapılması için Adalet Bakanlığından izin alınmasına gerek yoktur. Ancak disiplin cezası yönünden takdiri için durumun Bakanlığa bildirilmesi gerekir.

“Sürücünün trafik kurallarına aykırı davrandığını gören  görevli trafik zabıtasının eylemi tespite yönelik tutanak düzenleyebileceği ancak, sürücünün 2302 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununa tabi kişilerden olması halinde bu aşamadan sonra yapılacak işlemlerin sözü edilen yasanın  kişisel suçlara yönelik 93.maddesine göre yapılabileceği cihetle,………..” (7:CD 23.10 1998/7126-8379)[1]

2- Avukatlar

Avukatların görevle ilgisi olmayan, görev dışında işlediği şahsî suçlarından dolayı genel hükümler uygulanır.Dolayısıyla avukatlar hakkında düzenlenen tutanaklar Kanunun 114.maddesine göre görevli ve yetkili mahkemeye gönderilmeli

3- Vali ve Kaymakamlar

Vali ve kaymakamlar hakkında kişisel suçlarından dolayı yapılacak soruşturma CMUK’ un 422’nci maddesi gereğince Cumhuriyet savcıları tarafından yapılacaktır. Kaymakamın mensup olduğu il ve valilerin bulundukları ile en yakın il Cumhuriyet savcısı tarafından hazırlık soruşturması yapılacak ve son soruşturma yapmaya da hazırlık soruşturmasının yapıldığı yer mahkemesi görevli ve yetkilidir hükmü  bulunduğundan bu kişilerin işledikler suçlara ait trafik suç tutanakları ilgili birimce Cumhuriyet Savcılığına gönderilmelidir.

4- Askerî Şahıslar

              Asker kişilerin özel araçları ile ve askeri araçları kullanırken Trafik Kanununa  muhalefet etmeleri halinde normal prosedür olan Kanunun 114. maddesine göre işlem yapılmalıdır.Bunun yanında askeri personelin görev ve hizmetlerini yürüttükleri sırada asker kişilere karşı işledikleri  suçlarla ilgili 353 sayılı kanun hükümleri uygulanır.

5-Diplomatlar

              Diplomatik dokunulmazlıklar hakkında Yönetmeliğin  163. maddesi düzenleme getirmiştir.Bu maddeye göre “Uluslar arası ikili veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca diplomatik muafiyeti olan yabancı kişiler hakkında suç veya ceza  tutanağı düzenlenmesini  gerektiren durumlar ile çeşitli ülkelerdeki değişik uygulamalar dikkate alınarak trafik görevlilerince yapılacak işlemlerin yürütülmesi ve uygulanması esasları İçişleri  bakanlığınca valiliklere  bildirilir.” Hükmüne göre bu gibi  kişiler hakkında  tutanağın tutulmasından sonra bakanlığın uygulamasına göre işlem yapılır.

IV- Trafik Suçlarının Tekrar Hâli

              2918 sayılı Yasanın 112/7’nci maddesi “Bu Kanunda yer alan suçun tekrarından maksat daha önce verilmiş hükmün kesinleşme tarihinden itibaren bir yıl içinde aynı suçun tekrar işlenmesidir”

Kanun da tekrar içeren maddeler:

1. Madde 35/5- …işletme şartlarına uymayan ve muayeneleri gerektiği şekilde yapmayan muayene istasyonu işletenleri… lira hafif para cezası ile belgelerinin yedi gün geri alınması, tekrarında (2’nci olarak)… lira hafif para cezası ile işletme belgelerinin on beş gün geri alınması, ikinci tekrarında (3’üncü olarak) ise … lira hafif para cezası ve işletme belgelerinin süresiz iptali cezası ile cezalandırılırlar.

2. Madde 36/3- Sürücü belgesi sahibi olmadan trafiğe çıkanlara ilk tespitte bir aydan iki aya kadar, tekrarı hâlinde iki aydan üç aya kadar hafif hapis cezası verilir.

              Bu maddelerin uygulanmasında önceki suçların kesinleşmiş olmaları ve tekrarlarında bir yıl içinde işlenmesi gerekir.Ancak çoğu zamanda zabıtanın elinde kesinleşmiş kararlar bulunmadığından tekrarların bir yıl içinde olması halinde tutanakta bunlar  belirtilmeli.

              Sanığın  önceki suçları araştırılmadan karar verilmemeli.             

               Sanığın ikinci kez sürücü belgesiz olarak araç kullandığının tespit edildiği belirtilerek dava açıldığına göre suç tarihinden önceki eylemi nedeniyle hakkında usulünce düzenlenip mahkemeye intikal ettirilen suç tutanağın  olup olmadığı ve mevcut ise bu konuda verilip kesinleşen bir hüküm bulunup bulunmadığı araştırılarak olayda 2918 sayılı Yasanın 36/3 ve 112/7.maddelerinde öngörülen tekrar şartının gerçekleşip gerçekleşmediği tespit edilmeden eksik soruşturma ile yazılı şekilde hüküm tesisi(7.CD.,6.4.1999/3440-2932)

              “Sanık hakkında ikinci kez sürücü belgesiz araç kullandığının tespit edildiği belirtilmek suretiyle dava açılmış ise de,25.8.2000 tarihli eylemi nedeniyle verilen mahkumiyet hükmünün 2911.2000 tarihinde kesinleştiği,dava konusu ikinci eylemin ise 18.11.2000 tarihinde işlenmesi nedeniyle olayda 2918 sayılı Yasanın 112/7 ve 36/3 maddelerinde öngörülen ikinci kez sürücü belgesiz araç kullanılması halinin gerçekleşmediği gözetilerek dava konusu eylemin ilk kez sürücü belgesiz araç kullanılması  olarak değerlendirilmesi gerekirken yazılı şekilde kabul ve uygulama  yapılması.” (7.CD, 28.5. 2001/8830-9735)

3- Madde 48/5 Yönetmelik ile belirtilen miktarların üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücülerin  suçun işlendiği tarihten itibaren geriye doğru beş yıl içinde;birinci defasında sürücü belgeleri altı ay süreyle geri alınır ve…ikinci defasında sürücü belgeleri iki yıl süreyle geri alınır .. ve bu sürücü davranışlarını geliştirme eğitimine tabi tutulurlar,eğitimi başarıyla tamamlayanların belgeleri süresi sonunda iade edilir.Üç veya üçten fazlasında ise;sürücü belgeleri beş yıl süreyle geri alınır ve altı aydan  aşağı olmamak üzere hafif hapis cezası ile birlikte.. hafif para cezası  uygulanır

              Kanun bu maddesinde beş yıllık bir süre öngörüldüğünden her üç suçunda beş yıllık bir sürede işlenmesi gerekir

V-Mahkemelerin Görevli Oldukları Trafik Suçları

              2918 sayılı Kanun’da asada aşağıda belirtilen maddelerdeki suçları işleyenler hakkında trafik suç tutanağı düzenlenir;

1. Madde 20/1-d: Tescilli araçların satış ve devir işlemlerini 15 iş günü içerisinde ilgili trafik kuruluşuna bildirmeyen noterlere

2. Madde 31/2: Takograf veya taksimetre cihazlarını bozuk imal etmek veya bozulmasına vasıta olanlar ile bu cihazları araçlarda kullanan araç sürücüleri ve araç işletenleri

3. Madde 35/5: Muayene istasyonu için işletme belgesi ile yetki verildiği hâlde, işletme şartlarına uymayan veya gerektiği şekilde muayene yapmayan muayene istasyonu işletenler

4. Madde 35/6: İşletme belgesi geçici olarak geri alındığı hâlde,geri alma süresi içinde muayene yapan muayene istasyonu işletenler

5- Madde 36-Sürücü belgesiz araç kullanan sürücüler ile araç sürülmense izin verenler

6- Madde 39/1-a-son-Sürücü belgesi sınıfına göre yetkisiz araç kullanan sürücüleri ile araç sürülmesine izin verenler

7- Madde 39/1-b-son-Yetkisi olmadığı hâlde B,C ve e sınıfı sürücü belgeleri ile yüklü ağırlı 750 kilogramın üstünde römork takılı araçları kullanan sürücüler ile bu araçları kullandıranlar

8- Madde 42/1-b-Sürücü belgesi almak için yanlış bilgi veya sahte belge veren sürücü adayları

9- Madde 48/5-Taksi dolmuş,minibüs,otobüs,kamyon ve çekici gibi ticari amaçla yük ve yolcu taşımacılığı yapan araçlar ile resmi araçları alkollü kullanan,kanlarındaki alkol miktarının 0,50 promilin üstünde iken diğer araçları kullanan sürücülere üçüncü defasında alkollü araç kullandıklarında

10- Madde 48/6-Uyuşturucu veya keyif verici madde alarak araç kullanan sürücüler

11- Madde 51/5-Hız sınırlarını tespite yarayan cihazların yerlerini belirleyen veya sürücüyü ikaz eden cihazları imal veya ithal edenler

12- Madde 51/5—2-Hız sınırlarını tespite yarayan cihazların yerini belirleyen veya sürücüyü ikaz eden cihazları araçlarda bulunduran işletenler ve sürücüler

13- Madde 69/2-Başıboş hayvan bırakma yasağına riayet etmeyerek trafik kazsına sebebiyet verenler

14- Madde 98-mali sorumluluk sigortası kapsamında yaralan kimselerin tedavi giderlerini başvurma tarihinden itibaren 8 iş günü içinde ödemeyen sigortacılar

15- Madde 99-Zarar gören kişilerin kaza veya zarara ilişkin belgelerini ibrazını müteakip 8 iş günü içinde zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları içerisinde kalan miktarı hak sahibine ödemeyen sigortacılar

16- Madde 101-Zorunlu mali sorumluluk sigortası yapmayan sigorta şirketleri

17- Madde 104-Gözetim, onarım-bakım,alım satım veya araçta değişiklik yapılması amacıyla kendisine teslim edilen araçların mali sorumluluk sigortasını yaptırmayan teşebbüs sahipleri

18- Madde 108-Sigorta şirketlerinin katılma paylarının zamanında veya tam olarak fon hesabına yatırmayan sigorta şirketleri

19- Madde 118/5-Aslî kusurlu olarak ölümle sonuçlanan trafik kazalarına sebebiyet veren sürücüler

20- Madde 118/7-Sürücü belgesi geri alındığı hâlde geri alma süresi içerisinde araç kullanan sürücüler

21- Madde 123/4-Yazılı uyarıya rağmen belirlenecek süre içinde kurslarını kanun ve yönetmelik şartlarına uygun duruma getirmeyen kurs sahipleri

22- Madde 123/5-Gerekli makamdan izin ve belge alamadan sürücü kursları açan kurs sahipleri

23-EK Madde 8-Zorunlu malî zorunluluk sigortası yaptıranlar ile sigorta yaptırılan araçlara ait bilgileri Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğine göndermeyen,sigortasını yaptırmamış işletenleri tespit amacıyla zorunlu malî sorumluk sigorta poliçeleri ile ilgili olarak İçişleri Bakanlığınca istenilecek bilgileri vermeyen sigorta şirketleri

VI-Konu İle İlgili Sorular ve Cevaplar

             Bu başlık altında trafik zabıtası tarafından çeşitli zamanlarda tarafımıza yöneltilen sorulara  şifahi olarak verilen cevaplardan bir kısmı alınmıştır.

Soru 1-Sürücü belgesi mahkeme tarafından geri alınmasına karar verilen sanıklara ait sürücü belgesinin kişinin elinden alınması için çağrıldığında,kişi sürücü belgesini kaybettiğini veya çaldırdığını beyan ederek  belgeyi vermekten kaçınıyor,bu durumda infazı nasıl yapabiliriz?

              Bu gibi durumlarda  kişinin  imzalı beyanı alınarak bu tarihten veya daha sonraki bir tarihten itibaren öngörülen süre kadar sürü belgesinin geri alındığı ve bu süre içinde araç kullanması halinde sürücü belgesiz muamelesi göreceği kişiye  ihtar edilir ve sürücü belgesinin  kayıtlı bulunduğu kütüğe şerh verilir.Belki  burada  durumu bilmeyen  görevlilerce sürücü belgesi geçerli kabul edilecektir.Bunu engelleyemezsiniz.Bunun çözümü kişinin mahal dışında takibidir.

Soru 2-11 yaşından küçük sanıklar hakkında ne yapmalıyız?

              Türk Ceza Kanunun 53.maddesi” Fiili işlediği zamanda on bir yaşını bitirmemiş olanlar hakkında tahkikat yapılamaz ve ceza verilemez:”hükmünü içermektedir.Cumhuriyet Savcısı adına tahkikatı yürüten zabıtanın bu gibi durumlarda Cumhuriyet Savcısın yaptığı gibi herhangi bir tahkikat yapmaması,yani suç tutanağı düzenlememsi gerekir.Ancak görünüş haliyle kayıtların çeliştiği izlenimi varsa suç tutanağı düzenlenebilir.Bundan sonrasını mahkeme  çözecektir.

Soru 3-Kanunun 114/3.maddesi yargı yetkisine giren suçla ilgili tutanağın bir sureti ilgili mahkemeye 7 iş günü içinde gönderilir hükmünü içeriyor ,ancak yoğun işler dolayısıyla gecikme olursa ne olur?

              Bu hüküm işleri hızlandırmaya yönelik olup suç vasfında her hangi bir değişiklik  meydana getirmez. Mahkemeler davaya bakıp sonuçlandırırlar.Hatta  iki yıllık zamanaşımı süresi içinde de düzenlenip gönderilebilir.Örnek olarak söylersek;Taksirle   ölüme sebebiyet verme suçlarında kaza tespit tutanağı düzenlenip Kanunun 118/5 maddesine göre suç tespit tutanağı düzenlemesi unutulmuşsa iki yıl içinde suç tutanağı düzenlenebilir.Aynı durum başı boş hayvan bırakma yasağına riayet etmeyenler veya alkollü olarak trafik kazasına sebebiyet verenler içinde düşünülebilir.(konu ile ilgili olarak yukarıda 6 nolu dipnottaki Yüksek mahkemenin kararına bakınız)

Soru4-Her tutanağın en az iki görevli tarafından tutulması zorunlumudur?

              Trafik suçları için böyle bir zorunluluk yok.Yönetmeliğin 156. maddesinde kastedilen bu durum trafik kaza tespit tutanağı için geçerlidir.Trafik suçları için düzenlenen  Trafik Suç Tutanağı için böyle bir emredici hüküm yoktur.

Soru 5-Bir çok kere mahkemelere tanık olarak çağrılıp saatlerce bekliyor, izinli olduğumuz günlerde bile bunu yapıyoruz. Bu gibi durumlar bilhassa büyük şehirlerde büyük maddi külfet getiriyor. Mahkemelerin bize tanıklık ücreti ödemesi gerekmez mi,biz bunu talep edemiyoruz,bunu talep etme hakkımız var mı?

              Ücret talep etmenize gerek yok.Mahkeme ve Cumhuriyet Savcılarının bunu ödemesi gerekir.Kanunun açık hükmü bunu emrediyor.Bu durum Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunun ;Tanığa Verilecek Tazminat ve Masraflar başlığı  altındaki  64.madde de şöyle düzenlenmiştir.“Hâkim veya Cumhuriyet Savcısı tarafından davet olunan her tanığın,tarifeye göre kaybettiği ile mütenasip bir tazminat istihsaline hakkı vardır.Bu tazminat devlet hazinesinden verilir.Tanık hazır olmak için seyahat etmeye mecbur olmuş ise yol masrafıyla tanıklığa davet olunduğu mahaldeki ikamet masraflarını alır.” Kanunun bu açık hükmüne rağmen ,üzülerek belirtmek gerekir ki uygulaması yapılmamaktadır.Ancak siz taleplerinizi bildirin bu birkaç defa olur daha sonra sizin istemenize  gerek kalmadan ,tıpkı bilirkişi ücreti takdirinde olduğu gibi uygulaması yerleşir.Bu sizin  ve herkesin hakkıdır.Devletimiz ülkenin savaştan çıktığı ve en fakir olduğu sırada kabul ettiği bu hükmü (1929)  uygulamamanın hiçbir haklı sebebi yoktur.Kaldı ki daha sonra  ödenen bu para mahkeme masrafına dahil ediliyor.

Soru 6-Trafik zabıtası yirmi dört saat görev başında,tatil,bayram demeden çalışıyor,hatta bu zamanlarda daha çok çalışıyor.2918 sayılı Kanun 3005 sayılı kanuna göre işlem yapılmasını öngörüyor,ama adliyeler bu uzun tatillerde açık  değil,kişileri  adliyelerin açıldığı günlere kadar göz altında tutmamızda mümkün değil. Bu gibi durumlarda ne yapabiliriz?

              Kanaatimce bu sıkıntının kaynağını Kanunun 112/2.maddesindeki “Bu kanunda  yazılı suçları işleyenler hakkında duruşmalar 3005 sayılı Kanunun 1.maddesindeki yer ve aynı Kanunun 4.maddesindeki  zaman kayıtlarına bakılmaksızın sözü edilen kanun hükümlerine göre yapılır” hükmü oluşturmaktadır. 3005 sayılı Kanunun 4.maddesi sanığın aynı gün veya en geç üç gün içinde mahkemeye  tahkikat evrakı ile birlikte çıkarılmasını öngörüyor. Ama Trafik Kanunu duruşmanın 3005 sayılı yasaya göre yapılacağını belirtiyor. Buradan 3005 sayılı Kanunun 5.maddesindeki “mahkemece duruşmanın bir celsede bitirilmesi lazımdır” hükmünü anlamak lazım.Bu görüşümüzü destekleyen de Yine 2918 sayılı  Kanunun 114/4. maddesidir ki “ Yargı yetkisine giren suçlarda ilgili tutanak mahkemeye 7 iş günü içinde gönderilir” hükmüdür.Bu haliyle soruşturmanın 3005 sayılı  Kanuna göre yapılamayacağı açıktır.Dolayısıyla mahkemeye sevk bakımından böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. Adres ve diğer bilgileri tespit edip pekala tutanağın mahkemeye gönderilmesi ile de  yetin ilenebilir.Ancak uygulama mahkemeleri memnun edecek şekilde gelişmiştir ki buda yargılamayı  hızlandırıcı bir olaydır.