EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEFTİŞ KURULU GRUP BAŞKANLIKLARININ TEŞKİLİ,
MÜFETTİŞLERİN GRUPLARDA GÖREVLENDİRİLMELERİ İLE
ÖDENEK VE YOLLUKLARI HAKKINDA İNCELEME
(Geçen Sayıdan Devam)
ALİ KOLAT[*] | Tuncer ÖZYER** |
4 – 3201 Sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu :
Merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı :
Madde 16 – (Değişik: 26/8/1988 – KHK 34l/1 md;Değiştirilerek kabul:12/1/1989- 3518/1 md.) Emniyet Genel Müdürlüğü,merkez,taşra ve yurt dışı teşkilatından oluşur.
A) Merkez teşkilatı;
a) Teftiş Kurulu Başkanlığı,
b) Hukuk Müşavirliği,
c) Daire Başkanlıklarından, meydana gelir. Daire başkanlıkları, ihtiyaca göre kurulan en az üç şube müdürlüğü veya koruma müdürlüğünden,şube müdürlükleri veya koruma müdürlükleri en az üç büro amirliğinden meydana gelir.
B) Taşra teşkilatı;
İllerde il emniyet müdürlükleri,ilçelerde ilçe emniyet müdürlükleri veya ilçe emniyet amirlikleri ile güvenlik hizmetlerine ilişkin diğer birimlerden oluşur. İçişleri Bakanlığının uygun göreceği yerleşim alanlarında, polis teşkilatı birimi kurulabilir.
C) Yurt dışı teşkilatı;
çişleri Bakanlığı, Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Yurt Dışı Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname esaslarına uygun olarak yurt dışı teşkilatı kurmaya yetkilidir.
Emniyet teşkilatı birimlerinin görev,yetki ve sorumlulukları ile diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Madde 52 – Teftiş heyeti reisi, emniyet polis başmüfettişi ve müfettişlerin mesai tarzlarını tespit, rapor ve layihalarını ve tahkikat evrakını tetkik eder ve neticelerini Umum Müdüre bildirir ve bundan başka Umum Müdürün göstereceği işleri yapar.
Madde 53 – Emniyet polis müfettişleri, emniyet müdürler ile bu derecedeki emniyet müdür muavinlerinden ve Polis Enstitüsünün yüksek tahsil ve ihtisas kursunu muvaffakiyetle ikmal eden emniyet amirlerinden tayin olunur.
Madde 54 – Emniyet polis müfettişleri,emniyet ve polis teşkilatını sırf mesleki bakımdan teftiş ederler. Bu hususta Vekalet müfettişlerinin hukuk ve salahiyetini haizdirler.
Madde 93 – Bu kanunun tatbik şekilleri hakkında nizamnameler yapılır.
Emniyet Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Tüzüğü :
Madde 4 – Kurulun görev merkezi Ankara’ dır. Gerektiğinde Başkanın önerisi ve Genel Müdürün onayıyla Ankara dışında da görev merkezleri ve bunlara bağlı bürolar kurulabilir.
Madde 5 – Teftiş Kurulunun görevleri aşağıda gösterilmiştir :
a) Genel Müdürlük teşkilatıyla bağlı ve ilgili kuruluşların kanunlara göre teftiş, inceleme ve soruşturma işlerini yürütmek,
b) Genel Müdürlüğün amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve programlara uygun çalışmasını sağlamak amacıyla gerekli önerileri hazırlayıp Genel Müdüre sunmak,
c) Genel Müdür tarafından verilecek benzeri görevlerle kanun, tüzük ve diğer mevzuatla verilen inceleme ve teftiş işlerini yapmak,
5 – 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu:
Madde 86 – (Değişik: 30/5/1974 – KHK/12; değiştirilerek kabul: 15/5/1975 –1897/1md.) Memurların kanuni izin, geçici görev,disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedeniyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan açıktan vekil atanabilir.
Bir görevin memurlar eliyle vekaleten yürütülmesi halinde aylıksız vekalet asıldır.
Ancak, ilkokul öğretmenliği (Yaz tatili hariç), tabiplik, diş tabipliği, eczacılık, mühendis ve mimarlık, veterinerlik, köy ve kasaba imamlığına ait boş kadrolara, açıktan vekil atanabilir.
Aynı kurumdan birinci fıkrada sayılan ayrılmalar dolayısıyla atanan vekil memurlara vekalet görevinin 3 aydan fazla devam eden süresi için,kurum dışından veya açıktan atananlarla kurum içinden ilkokul öğretmenliğine atanan öğretmenler ile veznedarlık görevine atananlara göreve başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı ödenir.
Ek Madde 20 – (12/5/1982 – 2670/42 md. ile gelen Ek 2 nci md. hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.) Devlet memurlarının görev yaptıkları kurum ve hizmet birimlerinin bulunduğu yerleşme merkezlerinde (mücavir alanları dahil belediye ve köy hudutları içerisinde) ikamet etmeleri esastır.
Devlet memurlarının görevini aksatmamak kayıt ve şartıyla birinci fıkrada belirlenen hudutlar dışında ikamet etmelerine mensup oldukları kurumun yetkili amirince izin verilebilir.
Devlet memurları, ikamet ettikleri il hudutlarını tatillerde ancak yetkili amirin izniyle terk edebilirler.
Ek Geçici Madde 54 – (Ek: 19/2/1980-2261/5 md.) Emniyet Örgütü mensupları hakkında uygulanmakta olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu; ek ve değişiklikleri, ilgili kanun hükmünde kararnameler ve bu yasalara dayanılarak yürürlüğe konulan yönetmelikler hükümlerinin kapsamına giren konular, Emniyet Örgütünün hizmet ve kuruluşunun nitelik ve özelliği göz önüne alınarak özel bir kanunla düzenlenir.
Bu düzenleme yapılıncaya kadar, Emniyet Örgütü mensupları hakkında halen yürürlükte bulunan söz konusu hükümlerin uygulanmasına devam olunur.
6 – 6245 Sayılı Harcırah Kanunu:
Madde 24 – 33 üncü maddenin (b) fıkrası şümulüne girenlerin vazife seyahatlerinde aileleri efradı için harcırah verilmez. Ancak bunlardan bu vazifelere ilk defa tayin edilenlere veya mıntıkaları tebdil olunanlara yeni mıntıka merkezlerine kadar bu kanun hükümlerine göre aile ve yer değiştirme masrafı verilir.
Madde 33 – (Değişik: 11/12/1981 – 2562/12 md.)
a. Bu Kanun gereğince verilecek yurtiçi gündeliklerinin miktarı her yıl bütçe kanunları ile tespit olunur.
b. Devamlı ikamet ettikleri yerler dikkate alınarak kurumlarınca belirlenen görev merkezi, mıntıka merkezi ve grup merkezi dışına teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma görevi ile gönderilen Devlet Denetleme Kurulu Üyeleri ile geçici uzmanları, Sayıştay Denetçi ve Yardımcıları, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Başkan, Üye, Uzman Müşavir, Uzman ve Uzman Yardımcıları, Silahlı Kuvvetler Denetleme ve Tetkik Kurulları Başkan ve Üyeleri, Bakanlık ve Bağımsız Genel Müdürlük Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, Maliye Bakanlığı Hesap Uzman ve Uzman Yardımcıları, Bankalar Yeminli Murakıp ve Murakıp Yardımcıları, Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkanı ve üyeleri, Bakanlıklar Merkez teşkilatına dahil Kontrolör ve Stajyer Kontrolörler, Emniyet Genel Müdürlüğü Dernek Denetçisi ve Dernek Denetçi Yardımcıları, Diyanet İşleri Başkanlığı ile Toprak ve Tarım Reformu Müsteşarlığı Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, Çalışma Bakanlığı İş Müfettişleri ve Yardımcıları ile İş Güvenliği Müfettişleri ve Yardımcıları, Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları, İlköğretim Müfettişleri ve Müfettiş Yardımcıları ile Defterdarlık Kontrol Memurlarından;
(1) Türkiye düzeyinde teftiş, denetim ve inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci derece kadrolu memur için tespit olunan gündelik miktarının 1,3 katı.“ Bu bentte yer alan “Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkanı ve Üyeleri” ibaresi 16/6/1983 tarih ve 2851 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile,”İlköğretim Müfettişleri ve ” ibaresinden sonra gelmek üzere “Müfettiş yardımcıları ile ” ibaresi ise 28/8/1991 tarih ve 451 sayılı KHK’ nin 1 inci maddesi ile eklenmiş olup, metne işlenmiştir. Daha sonra 17/6/1992 tarih ve 3814 sayılı Kanunun 3 ncü maddesi ile “Bakanlıklar merkez kuruluşu Stajyer Kontrolörler” ibaresinden sonra gelmek üzere Emniyet Genel Müdürlüğü Dernek Denetçisi ve Dernek Denetçi Yardımcıları ibaresi-ekenmiş olup, metne şlenmiştir”,
(2) Bölge düzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci derece kadrolu memur için tespit olunan gündelik miktarının 1,1 katı,
(3) İl düzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci derece kadrolu memur için tespit olunan gündelik miktarının 0,9 katı, gündelik olarak ödenir.
Harcırah Kanununun 33 maddesinin 2562 sayılı kanunla değişikliğine dair Hükümet gerekçesini incelemekte yarar görülmektedir ; “Yurt içi gündeliklerinin tespit esaslarını, belirleyen Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinde, gündeliklerin her yıl bütçe kanunları ile saptanması ön görülmüş ; ayrıca gündeliklerin aylık veya ücret tutarlarına göre asgari ve azami oranları ile tespit edilebilecek en az gündelik miktarı belirlenmiştir. Buna rağmen bütçe kanunlarında gündeliklerin tespiti sırasında söz konusu maddenin miktar ve oranlara ilişkin hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilerek, gündelikler bütçe imkanları da dikkate alınarak serbest olarak saptanmakta ; özellikle teftiş ve denetim elemanlarına görevli olarak mıntıka merkezleri haricine gidip gitmediklerine bakılmaksızın görev yaptıkları günlerin tamamı için gündelik ödenmesi sağlanmakta idi. Sözü edilen maddede yapılan değişikliklerle gündeliklerin yine bütçe kanunları ile tespiti benimsenmiş ; unvanları itibariyle sayılan teftiş ve denetim elemanlarına ise görev merkezi, mıntıka merkezi, grup merkezi veya devamlı ikamet ettikleri yerler dışında (Türkiye, bölge veya İl düzeyinde) görev yaptıkları günler için ve devlet memurları gündelikleri esas alınarak gündelik verilmesi ilkesi getirilmiştir. Buna göre ;
a) Türkiye düzeyinde görev yapanlara 1 inci derece memur gündeliğinin %50 fazlası,
b) Bölge düzeyinde görev yapanlara 4 üncü derece memur gündeliği,
c) İl düzeyinde görev yapanlara 4 üncü derece memur gündeliğinden aşağı olmamak üzere kadro derecelerine göre müstahak oldukları miktar üzerinden gündelik ödenecektir. Öte yandan durumları özellik gösteren Devlet Tiyatroları ile Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüklerince düzenlenecek yurt içi turne faaliyetlerine katılan personelin gündeliklerinin de bütçe kanunları ile ayrıca tespiti öngörülmektedir.”
Ek Madde : (14/1/1988 – KHK-311/14. md.) Bu şekilde gündelik ödenenlerden, yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri fatura ile belgelendirenlere fatura bedelini aşmamak üzere gündeliklerinin yarısına kadar olan kısmı ayrıca ödenir. 2002 yılı Bütçe Kanununun 61 / h bendi ile gündeliklerin tamamı kadar yatacak yer parası ödenecektir.
B – MALİYE BAKANLIĞI TEBLİĞLERİ:
1- BÜMKO : 11.4.1988 gün ve KY-14-115528-352-7256-10 Sayılı Genelge
6245 sayılı Harcırah Kanununun 6, 27, 33/b 37 ve 49 uncu maddeleri 29 Şubat 1988 tarih ve 19740 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 311 sayılı, 337 c maddesi 31.3.1988 ve 19771 sayılı mükerrer Resmi Gazete’ de yayımlanan 318 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerle değiştirilmiş bulunduğundan bu maddelerle ilgili olarak doğabilecek tereddütleri gidermek 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 ncü maddesinin b fıkrasının sonuna “bu şekilde gündelik ödenenlerden, yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri fatura ile belgelendirenlere fatura bedelini aşmamak üzere gündeliklerinin yarısına kadar olan kısmı ayrıca ödenir.” İfadesi eklenmiştir.
Bu göre teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma görevi ile gönderilenlere yatacak yer temini için ödedikleri ücretlerin, fatura ile belgelendirilmek suretiyle, gündeliklerinin yarısına kadar olan kısmı ödenecektir. Ancak bu miktar fatura bedelini aşmayacaktır.
Diğer taraftan, kamu kurum ve kuruluşlarına ait misafirhane veya benzeri yerlerde kalanların bu yerlerden alacakları belgeler de ilgilinin adı ve soyadı ile kaldığı tarihlerin gösterilmesi kaydıyla bu belgelerde yazılı bedellerinde aynı esasa göre ödenmesi gerekmektedir.
2 – BÜMKO : 19.3.1979 gün ve 115534- 5761/9141 sayılı Genel ge
6245 sayılı Harcırah Yasasının 33 üncü maddesinin (b) fıkrasında sayılmamış olanlara bu fıkra hükmüne göre her yıl Bütçe Yasaları ile saptanan denetim elemanları ile ilgili yevmiyelerin ödenebilmesi, bunların kadro unvanlarının gerektirdiği teftiş, tahkik ve inceleme görevlerini yürütmeleri koşuluna bağlı bulunduğundan, idari nitelikteki görevleri yapmakta olan Teftiş Kurulu Başkanlarına anılan yevmiyelerin ödenmesi mümkün değildir.
Bu nedenle, geçici görev gezilerinde Teftiş Kurulu Başkanlarına, Bütçe Yasalarına bağlı (H) cetvellerinde denetim elemanları dışındaki memurlar için saptanmakta olan yevmiyelerden kadro derecelerine göre almaları gereken yevmiyenin, 6245 sayılı Yasanın geçici göreve ilişkin (14, 33/a, 39 ve 42 inci maddeler) hükümleri de dikkate alınarak ödenmesi gerekmektedir.
3 – GEL: Per: 16.12.1986 gün ve 2131434-147/07.02.83 08404/1 sayılı Genelge
6245 sayılı Harcırah Kanununun 2562 sayılı Kanun ile değişik 33 ncü maddesinin (b) fıkrasında, görev unvanları itibariyle sayılan teftiş ve denetim elemanları için tespit edilmekte olan gündeliklerin, bunların devamlı ikamet ettikleri yerler dikkate alınarak kurumlarınca belirlenen görev merkezi, mıntıka merkezi ve grup merkezi dışında yapacakları teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma görevlerine karşılık ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Bu nedenle, Vergi Kontrol Memurlarının yıllık turnelerde denetim için yakın İlçelere gönderildiği durumlarda günlük çalışma sürelerini görevlendirildikleri yerlerde geçirmeleri şartıyla veya aynı gün gidip dönmelerinde yasal sakınca bulunmayıp, kendilerine 39 ncu madde hükümlerine göre belirli oranda değil, tam gündelik ödenmesi gerekir. Öte yandan söz konusu kontrol memurlarına, hafta tatili (Cumartesi – Pazar) günlerini görevli bulundukları İl sınırları içinde veya dışında geçirip geçirmediklerine bakılmaksızın bu günler için de (33-b) maddesine göre tespit olunan gündeliklerin ödenmesi gerekir. Ancak ilgililerin hafta tatili günlerinde geçici görev mahallinden asli görev yerine (mıntıka merkezi) geliş-gidişleri için yol gideri verilmesi mümkün değildir.
4 – Maliye Bakanlığının 24.04.1987 gün ve 99 seri nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği : (R.G. 17.5.1987 – 19463)
Çeşitli kamu ve kurum kuruşlarından gelen yazılarda, boş bulunan kadrolara vekaleten atanacaklarda, o göreve asaleten atanacakların haiz olmaları gereken şartların aranıp aranmayacağı konusundaki Bakanlığımız görüşünün bildirilmesi istenilmektedir.
1–Bir görevin vekaleten yürütülmesi halinde görevin gerekleri ve nitelikleri değişmeyeceğinden bu görevi vekaleten yürütecek olanların asil memurda aranan şartlara sahip olmalara gerekmektedir. Bu sebeple ;
a) 1 – 4 üncü dereceli kadrolara vekalet edeceklerin 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinde belirtilen şartları haiz olmaları,
b) 5 – 15 inci dereceli kadrolara vekalet ettireceklerin öğrenim durumları itibarıyla tespit olunan yükselene bilecek dereceyi aşmamak kaydıyla vekalet ettirilecekleri kadronun derecesinin, kazanılmış hak aylık derecesinin üç üst derecesinden fazla olmaması, gerekmektedir.
2-Asilde aranan şartlara sahip vekil memur bulunamadığı takdirde, hizmetin aksamadan yürütülebilmesi bakımından herhangi bir şekilde boşanmış veya boş bulunan bir görevin öncelikle varsa yardımcıları yoksa asilde aranan şartlara en yakın personel tarafından tedviren gördürülmesi mümkün görülmektedir.
3-657 sayılı Kanunun vekalet ücreti ödenmesine ilişkin 175 inci maddesine göre, tedvir dolayısıyla herhangi bir ödeme yapılması mümkün bulunmamaktadır.
Sürecek……
[*] 1.Sınıf Emniyet Müdürü, Polis Teftiş Kurulu Başkanı.
** 1.Sınıf Emniyet Müdürü, İdari Mali İşler Dairesi Başkanı