Türk Polis Teşkilatında Yeniden Yapılanmaya Neden Olan Faktörler

Muammer ŞAHİN                                                                                                                                

Yarışma İkincisi

1-F      210172                                                      

              Türk Polis Teşkilatı; tarihsel süreç içerisinde sürekli yeniden yapılanmış, tür ve mahiyet itibariyle sürekli genişlemiş ve gelişmiş, eski Türk devletlerinden günümüze kadar tarihin süzgecinden geçerek varlığını sürdürmüştür. İlk olarak, Tonyukuk Kitabeleri’nde yarkan (daruga) olarak belirtilen görevlilerce yürütülen güvenlik hizmetleri, günümüze genel kolluk birimleri (polis, jandarma, sahil güvenlik), özel kolluk birimleri ve genel kolluğa yardımcı kolluk birimlerince yürütülmektedir.

             Polis halkın gözünde otoriteyi temsil eder, devlet de yetki ve otoritesinin bir kısmını polis teşkilatı ve görevlilerince kullanılır. Polis Teşkilatı günümüz Türkiye’sinde kanunları en iyi bilen ve uygulayan bir kurum olması dolayısıyla hem devlet hemde halk açısından bilinen tüm önemlerinin yanısıra ayrı bir öneme sahiptir. Devlet ile halk arasında önemli ve yıkılmayan bir köprüdür. Toplumda kişiler, devletten olan beklentilerinin gözardı edilemeyecek kadar büyük bir bölümünü polisten beklerler. Çünkü Polis Teşkilatı, devletin varlığının bir temsilcisidir.

          Türk Polis Teşkilatı, günümüze kadar sayısız eleştirilerle güncelliğini korumuş, zamanla bu eleştirileri varlığına yönelik bir tehdit olarak görmeme ve yapıcı bir şekilde en iyi değerlendirme gayreti ile halkın ihtiyacına cevap verebilmişir. Toplumun eleştiri ve baskılarına dayanarak, yapısını ihtiyaca göre değiştirerek halkın desteğiyle gücüne güç katmıştır. Türk Polis Teşkilatı, görev konumu gereği halkla ve devletle içiçe işbirliği içinde olan, esnek, şeffaf, halka huzur ve güven veren, suçlulara ve suç unsurlarına ise korku veren bir özelliğe sahiptir.

         Bir trafik levhası düşünün, üzerinde renk renk boyalarla şekil almış bir trafik levhası. Trafik levhasına trafik levhası olma özelliğini katan en önemli unsur, ise bu renk renkboyalardır. Boya olmayınca trafik levhasının özelliği kalmaz, bir metal parçası olmaktan öteye gidemez, bizleri uyaramaz, bilgilendiremez. Boyalarla şekil almış bir trafik levhası ise gece ve gündüz trafikte insanlara yol gösteren, düzenleyen, uyulduğunda ise pek çok defa hayat kurtaran bir özelliğe sahiptir. Gecenin bir yarısı bir yerden  bir yere sevdiklerinize ulaşacak olmanın mutluluk ve ümidiyle giderken , önünüze çıkan keskin virajda hayatınızı kurtaran renk renk boyalı trafik levhalarının sizin için önemini anlayabiliyormusunuz? Sürekli yenilenmeyi ve teşkilat yapısını bu yenilenmeye göre yeniden düzenlemeyi gerektiren nedenleri genel boyutuyla incelediğimizde, Polis Teşkilatı’nın toplumumuz açısından bir trafik levhasının üzerindeki renk renk boyalardan da daha önemli olduğunu anlayacağız.

      Teknolojik gelişmeler, teknolojiye ayak uydurma gayreti Türk Polis Teşkilatı’nın yapısını önemli derecede etkilemiştir. Suç ve suçlularla mücadelede etkin rol alınmasında önemli bir yere sahiptir. Günümüz çağı, bilim ve teknoloji çağıdır. Bu çağda bilim ve teknolojinin en üst düzeyde kullanılması gerekmektedir. Suç ve suçluların tespitinde, yargı yolunda, adaleti sağlamada teknoloji kullanılmaktadır. Cep telefonu kayıtları, manyetik kart ve telefon kayıtları, bilgisayar kayıtları, parmak izi kayıtları, kan, saç teli, kazak havı, uydu teknolojisi, kriminal ve balistik labaratuvar incelemeleri, olay yeri incelemeleri ve diğer alanlarda örnekleri çoğaltmak mümkündür. İşte bütün bu teknolojik cihaz verileri adaleti sağlamada kanıt olarak kullanılmaktadır. Suçluların suç işlerken, saklanıp yer değiştirirken haberleşirken, planlarken ve kaçarken teknolojik araç gereç, silah ve maddeleri kullanmaları neticesinde bunlara karşı etkin bir mücadele ve önleme için ihtiyaç duyulan bölüm ve Daire Başkanlıkları kurularak teçhizatlandırılmıştır.

           Toplumun sosyo – ekonomik ve politik olarak yapısal değişikliğe uğraması da önemli bir etkendir. Özellikle 1970’lerden sonra, ülke genelinde sosyo – ekonomik ve politik gelişmeler yaşanmıştır.

         Nüfus hareketleri, köyden şehire göç, çeşitli doğal afetler ve mevsimlik geçici nüfus hareketleri neticesinde bir bölgenin nüfusunun azalırken diğerinin artması buralara yeni emniyet kuvveti ihtiyacı doğurmuştur.

          Suç ve suçluların tür, sayı ve mahiyet olarak değişmesi sonucu asayişi sağlamak daha da zorlaşmıştır.

      Polisin görevlerinin tür ve özellik olarak değişmesi de önemli rol oynamıştır. Geniş görevleri ve yükümlülükleri bulunan polis görevlerinin bu görevlerinden çekilmesini gerekli kılan şartların ortaya çıkması veya ihtiyaç duyulan görevlerin polis görevlilerine verilmesi sonucu yeniden yapılanmaya gidildiği görülmüştür.

       Çeşitli nedenlerle polisin etkinlik ve verimliliğinin düşmesi ile de yeniden yapılanma ihtiyacı doğduğu görülmüştür. Emniyet kuvvetlerinin moral bakımından güçlü tutulması, çeşitli sosyal imkanlarla desteklenmesi, eğitim ve uyum programlarının uygulanması, can güvenliğini daha da sağlamlaştıracak teçhizat ve donanımlarla donatılması, çalışma koşullarının iyileştirilmesi, beklenilen ve istenilen görevlerin yerine getirilmesinde önemli bir rol oynar. En az maliyet ve riskle güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi devlet açısından önemlidir.

           Halkın polisten beklentilerinin değişmesi, vatandaşa hizmet götürme gayreti içindeki Polis Teşkilatı’na yeni görevler yüklemiştir.

        Polisin genel politikalarında değişiklik çeşitli nedenlerle olabilir. Suç ve suçlularla mücadelede daha fazla etkinlik sağlayabilmek, stratejik gereklilikler, çözüm bekleyen sorunların mevcut politikalarla giderilememesi gibi durumlar politika değişikliklerine gitme nedenleridir.

        Temel amaç; gerekli yasal ve fiili önlemlerin olmaması, dirlik ve düzenin sağlanması, toplumun huzurlu bir ortamda yaşamını sürdürmesidir. Günümüze kadar çeşitli nedenlerle bir çok durumda Türk Polis Teşkilatı’nda yeniden yapılanmaya gidildiği gibi, günümüzden sonrada bunlar ve benzeri faktörlerin ortaya çıkması halinde yeniden yapılanma süreci oluşacağı görülmektedir.