Pasaportun Kısa Tarihçesi

Pasaportun Kısa Tarihçesi

Cengiz Özdemir

Pasaport Şube Müdürü

Pasaport uzun yıllardır yurtdışına çıkmak isteyen vatandaşların en büyük ihtiyacıdır. Bu ihtiyacın zorunluluğu açısından süratli olması, bir an önce hazırlanması beklenen büyük istektir. Her geçen gün pasaportla ilgili bir yeniliği ve yenilik arayışını beraberinde getirmektedir. Şöyle bir eski yıllara, eski pasaportlara bakarsak gelişimi daha net görebiliriz.

1963 yılındaki pasaport evraklarına baktığımızda o günkü adıyla ev bildirimi, (İkametgah İlmühaberi), muvafakat belgesi, askerlik şubesinden alınan yurtdışı çıkış izni mıntıka karakoluna yapılan tahkikat yazısı, Valilik izin yazısı çalıştığı kurumdan alınan izin yazısı gibi yüklüce evraklar bulunmaktaydı. Ayrıca nüfusu, başvuru yapılan ilden başka bir ile kayıtlıysa il tahkikatı posta kanalıyla yapılıyordu ki posta sistemi de en az pasaport işlemi kadar geri olduğu için il cevabının, başvuru iline ulaşması bir ay gibi bir süreyi geçiyordu. En büyük sıkıntılardan biri de otuz iki sayfalık pasaportun yazım kısmı elle yapılıyordu. Pasaportlar da o günkü adıyla körüklü (akordeon) pasaport olarak anılıyordu.

Pasaport istek formlarındaki ayrıntı da göze çarpan bir durumdur. Formlarda eşkal durumu dahi belirtilmiştir. Pasaporta resimler kuş gözü damgalı olarak sabitleniyordu. Ayrıca pasaportlara “Yalnız hac için geçerlidir.” Yalnız Kıbrıs için geçerlidir. Gibi ibareler yazılıyordu. Başka ülkelere gitmek isteyen vatandaşlar “Tüm ülkelere geçerlidir. İbaresini yazdırmak zorundaydılar. Yine pasaport alanların fişleri Kartoteks usulü ile yapılıyordu. Ayrıca il tahkikatı bitmeden pasaport müracaatı alınmıyordu.

İşte böylesine ayrıntı fazla iken günümüzde pasaportlar çok daha kolaya indirgenerek müracaat işlemleri internete açılmıştır. Şu an atmış sayfa olarak hazırlanan pasaportlar yazım makinelerinde yazılıyor, bilgisayara kayıt ediliyor, yazışmalar teleks ya da faks ile yapılarak en geç dört iş günü içinde cevap alını-yor ve bu daha önce istenmekte olan belgelerin hiçbiri istenmiyor.

07.10.1985 tarihinde itibaren geçilen yeni tip pasaportlara her ülkeye seyahat etme imkanı da sağlanmıştır. Şu an Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne üç ay süre ile giden vatandaşlar nüfus cüzdanı ile çıkış yapabilmektedir, ancak bu süreyi geçirdikleri takdirde pasaport almak zorundadır.