KOMİSER YARDIMCILIĞI KURSU

24.10.2003 tarihli Takvim Gazetesinde polis memurluğundan komiser yardımcılığına geçiş ile ilgili üniversite mezunu bir polis memurunun talepleri haber olarak yayınlandı. Haber şu şekilde idi: “Ben 11 yıllık polis memuruyum ve işletme fakültesi mezunuyum. Memurluktan amir sınıfına geçme şansımız var… Komiser Yardımcılığı sınavı 3 yıldır yapılmıyor. 1998 yılında askerlik yapmadım diye sınava almadılar. 2001’de ise askerlik şartını kaldırdılar. Benim isteğim, haksızlık yapılmadan belli takvime bağlanarak sınavların açılması ve bizim bu konudaki gayretlerimizin desteklenmesi. Ben, terörün yoğun olduğu bir Doğu vilayetinde yoğun çalışma temposunun içerisinde bile pes etmiyor ve fakülte bitirebiliyorsam, lütfen yetkililer önümüzü tıkamasınlar.”

Bu haberin üzerine, nitelikli ve liyakatli polislerin önünün açılmasının gereğine inandığımdan, konuyu araştırdım ve elde ettiğim bilgi ve bulgular doğrultusunda bir yazı yazmaya karar verdim.

3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu’nun Terfi ve Atama başlıklı 55. maddesi 21.04.2001 tarih ve 24380 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş, ardından buna bağlı olarak “Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışmalarına İlişkin Yönetmelik” 10.08.2001 tarih ve 24489 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu yönetmeliğin “Kursa Katılma Sınavı” başlıklı 43’üncü maddesinin “Başarı sırasının tespitinde eşit puanın önlenmesine yönelik sınav tekniği ve bu yönetmelikte yer almayan polis memurluğundan komiser yardımcılığına yükselme ve komiser yardımcılığı kursuna ilişkin diğer hususlar Eğitim Daire Başkanlığınca yayınlanacak yönerge ile belirlenir.” hükmü gereğince hazırlanan  “Polis Memurlarının Komiser Yardımcılığı Sınavı ve Kursuna Dair Yönerge” ise 17.09.2003 tarihinde imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönergenin yürürlüğe girmesi ile polis memurlarının komiser yardımcısı olmalarına engel teşkil eden hukuki prosedür de tamamlanmıştır.

Yapılan kadro planlamalarına göre, Emniyet Teşkilatının şu anda ihtiyaç duyduğu komiser yardımcısı sayısı yaklaşık 12.000 civarında iken, mevcut sayı yaklaşık 3.800 civarındadır. Aradaki bu 8.200 kişilik açık, kıdemli polis memurlarının ilgili görevleri vekaleten yürütmeleri ile giderilmektedir.

Emniyet Teşkilatının komiser yardımcısı ihtiyacını gidermenin 2 yolu vardır. Bunlardan biri Polis Koleji ve Polis Akademisine (lise mezunu olarak) alınacak öğrenci sayısını artırmak, -buna mevzuat müsait- diğeri de polis memurluğundan komiser yardımcılığına yükselmeyi devamlı hale getirmektir. Bu ikinci hususu burada detaylı olarak incelemek istiyorum.

Yönergenin 5. maddesine göre: “Genel Müdürlükçe yapılan kısa ve uzun vadeli kadro planlaması doğrultusunda polis amirine ihtiyaç duyulması halinde, boş kadro sayısına göre ve o yıl Polis Akademisinden mezun olan öğrenci sayısından fazla olmamak şartı ile polis memurları için komiser yardımcılığı kursu açılır.” denilmekte ve ilgili yönetmeliğin 41. maddesi ile yönergenin 8. maddesi de bu konularla ilgili düzenlemeleri içermektedir.

Yönergede her ne kadar bu kursun devamlı olacağına dair bir hüküm bulunmasa da aksi bir hüküm de bulunmamaktadır. Hatta alınacak eleman sayısının, Polis Akademisinden o yıl mezun olan öğrenci sayısıyla sınırlı tutulmuş olması, bir süreklilik ifadesi olarak da yorumlanabilir.

Memurluktan amirliğe geçişin her yıl devamlı hale getirilerek standarda bağlanması, hem teşkilatın amir ihtiyaçlarını giderecek hem de memurlar arasında disiplin ve motivasyonun üst seviyeye çıkarılmasını sağlayacaktır. Bu uygulamanın kurumsal ve bireysel bazda daha bir çok yararı sayılabilir.

Yönergenin başvuruda aranacak nitelikler başlıklı 7. maddesinin (a) bendi her ne kadar “En az lise ve dengi okul mezunu olmak.” şartı getirmiş olsa da; bunun idarenin inisiyatifiyle ve gazete haberinde de yer aldığı üzere, sınavlara müracaatta ‘en az 2 yıllık yüksek okul mezunu olma’ şeklinde sınırlandırılması gerekmektedir. Bu durum hem Açık Öğretim Fakültesi bünyesinde başlatılan “Polis Meslek Eğitimi Ön Lisans Programı”na katılımı ve en kısa sürede bitirmeyi teşvik edecek, hem de Polis Meslek Yüksek Okullarının 2003 yılında mezun vermeye başlayacak olması nedeniyle lise mezunu komiser yardımcılarının yüksekokul mezunlarına amirlik yapması gibi bir çelişkiyi de ortadan kaldıracaktır. Ayrıca sayısı 10.000’leri aşacak lise mezunu polis memuru yerine, sayıları yaklaşık 3000-4000 civarında olan fakülte ve yüksekokul mezununa sınav yapılacak olması da sınav iş ve işlemlerini oldukça kolaylaştıracaktır.

Diğer yandan memurluktan amirliğe geçişin devamlı hale getirilmesi için, Eğitim Daire Başkanlığına bağlı Bursa Polis Eğitim Merkezi Müdürlüğü komiser yardımcılığı eğitimi verilebilecek mekan olarak son derece uygun konumdadır. Hatta Bursa ilinin büyüklüğü, konumu ve Uludağ gibi ülkenin sayılı eğitim kurumları arasında yer alan bir üniversiteye sahip olması da  bu iş için önemli bir avantaj olacaktır.

Geçmişte bazı dönemlerde çok sayıda polis memuru aynı anda komiser yardımcılığı kursuna alınmıştır. Bu uygulama ile aynı anda mezun olan komiser yardımcıları yine aynı anda bir üst rütbeye terfi etmişlerdir. Dolayısıyla komiser yardımcılığı rütbesinde belli bir süre sonra yine boşalma meydana gelmiştir. Bunun yerine, Yönergede belirtildiği kadar polis memuru her yıl komiser yardımcılığı kursuna alınmalıdır. Bu durumda, her yıl belirli sayıda personelin bir üst rütbeye terfi etmesi ile ihtiyaç duyulan farklı rütbelerdeki personel makul seviyelerde tutulabilecektir.

Kursun 2003 yılında açılmasına Yönergenin tanımlar kısmında yer alan ve kurs dönemini “Ekim Ayının ilk haftası ile Haziran Ayının son haftasını içine alan 9  aylık eğitim öğretim süresi” şeklinde tanımlayan hüküm engel gibi görünse de; yine Yönergenin 15. maddesinin 4. fıkrasına göre “Kursun tam başlama ve bitiş tarihi… Eğitim Daire Başkanlığınca hazırlanacak çalışma takvimi ile belirlenir.” hükmü bu sorunu ortadan kaldırmaktadır. Bu olmasa bile Yönergenin bu kısmının ‘kanun ve yönetmelik gibi’ bir üst dayanağı olmadığından ve yönerge Bakan imzası ile yayınlandığından yine Bakan emri ile eğitimin başlama tarihi olan Ekim Ayının ilk haftası daha ileri bir tarihe alınabilir ve böylelikle sınavın ve kursun açılması için 2004 yılını beklemeye gerek kalmaksızın 2003 yılında sınav ve kurs açılabilir.

Şu anda ihtiyaç olmasına rağmen kendiliğinden bu kurs açılacak gibi görünmüyor. Eğer üst düzey yetkililerden, komiser yardımcılığı sınavı ve kursu açılması ile ilgili bir talimat gelirse, yönerge hükümlerinin basitleştirilerek uygulanması neticesinde kanımca 15 gün içerisinde tüm hazırlıklar yapılarak adayları seçmenin tek kriteri olan yazılı sınav gerçekleştirilebilir ve hemen ardından eğitime geçilebilir. Böylelikle hem polis memurlarının beklentileri hem de Emniyet Teşkilatının komiser yardımcısı ihtiyacı karşılanmış olacaktır.

Umarım bu yazı ilgililere ışık tutar ve sınavın açılması için bir kıvılcım olur.