İSTATİSTİĞİN ÖNEMİ

1.Sınıf Emniyet Müdürü

AKKM Dairesi Başkanı 

Sözlük anlamı itibariyle “Bir kısım konuların rakamlarla değerlendirilmesi” olan istatistik, günümüzde ekonomi, siyaset, güvenlik, sosyal bilimler gibi pek çok alanlarda kullanılmaktadır.           

Bilgi çağı olarak sıkça zikredilen yüzyılımızda, geleceğin şimdikinden çok daha farklı olacağını düşünen yöneticiler, sunulan hizmetlerde verimliliğin artmasını sağlamak için konularıyla ilgili mevcut bilgilere sahip olmak ve bunları uygulamaya geçirmek zorundadırlar.Zira geçmişten gelen birçok şeyin mevcut yapısı itibariyle geleceğe taşınamayacağı açıktır.Bu yüzden, insanlık için yapılan tüm hizmetlerde olduğu gibi güvenlik alanında da eski yöntemlerin, yerini çağdaş uygulamalara bırakacağı muhakkaktır. 

Güvenlik alanındaki uygulama metotlarının da geliştirilmesi, yön verilmesi ve eksikliklerin giderilmesi konusunda yardımcı bilimlerden birisi olan istatistiğin güvenlik güçlerimize faydası inkar edilemez.           

Bu hususta, kamu emniyetini muhafaza, müdafaa ve istirahat ile yükümlü kılınan genel zabıta konumundaki polisin görevleri; öncelikle bastırıcı ve önleyici olarak 2 kısımda incelenebilir.          

Meydana gelen asayişe müteallik olayların tespit edilmesi ve varsa delillerinin ilgili adli mercilere intikal ettirilmesi demek olan bastırıcı hizmetlerin yanında, olayların meydana gelmeden önce önlenmeye çalışılması anlamını ifade eden önleyici hizmetler de polisiye tedbir ve yaklaşımlarda önemli bir yoğunluğu işgal etmektedir.İşte sayılan bu görevlerin; içinde bulunulan zamanın getirdiği yeni koşullara uyarlanabilmesi, polisin teknik yaklaşımlarının modifiye edilebilmesi ve bu koşullara ilişkin olarak vatandaşlarımız ve ilgili kurumlarca alınması gerekli tedbirler hakkında; zamanı, cinsi, uygulama şekli ile nicelik ve nitelik olarak personel istihdamı gibi hususlarda doğru ve kesin ölçülere sahip olabilmek, mevcut istatistikler sayesinde mümkün olabilecektir. 

En basit manada, elimizde mevcut bulunan rakamları bir uzman gözü olmadan yanyana getirip baktığımızda bile, oldukça dikkat çekici noktaları görebiliriz. Zaten günlük hayatımızda da farkında olmadan hepimiz, kendi istatistiklerimizi oluşturup buna göre çeşitli yorumlar yaparak hayatımızın büyük bir bölümünü yönlendirmekteyiz. Sadece yapmamız gereken farkında olmadan yaptığımız bu değerlendirmeleri farklı yönlere taşımaktır. 

Öncelikle farkında olmadan yaptığımız istatistik değerlendirmelerinden örnekler vererek başlayalım. Baharın başlangıcında, hepimizin bildiği “kırkikindiler” denilen yağmurlar vardır. Atalarımızın gözlemleri sonucu, çok da güzel bir isim bulunmuştur. Öğleden sonraları başlayan ve günlerce yağan bir yağmurdur bu.Pazarcıların geri götürmemek için meyve ve sebzeleri akşam saatlerinde ucuz sattığını gördüğümüzden, alışverişimizi bu saatlerde yaparız. Hepimiz duymuşuzdur; annelerimiz ve ninelerimiz anne adaylarının fiziki özelliklerinden, doğacak çocuğun cinsiyeti hakkında tahminlerde bulunurlar.Veya hepimizin kafasında daha önceki tecrübelerimizden (istatistiklerimizden) yararlanarak iyi insan ve kötü insan tiplerimiz vardır. İlk defa gördüğümüz insanları, -her ne kadar doğru olmasa da- istatistiklerimiz neticesinde sınıflandırdığımız gruplara dahil ederek ilişkilerimizi  düzenleriz.

Belki de sayısını arttırabileceğimiz bu tip örneklerden sonra, bize biraz uzak ve zor görünen istatistik konusunda aslında hepimizin birer uzman olduğunu ve hayatımızın her alanında istatistiği kullandığımızı düşünmeye başladınız. 

İstatistiğin önemi konusunda genel bir kanaate varılmasıyla başlayan ve yapılan araştırmalarla artık tüm alanlarda etkin olarak kullanılmaya başlayan bu çalışmalarla ilgili olarak konunun daha iyi anlaşılabilmesi için farklı alanlarda istatistiğin kullanılmasına dair birkaç sektörel örnekler verelim;

-Sigortacılık  :   Öncelikle hayat ve deprem sigortalarında, insanların ortalama ömürleri, sigara ve içki kullanım oranları ile bölge ve yapıların dayanıklılık oranları doğrultusunda sigorta bedelleri hesaplanmaktadır.

-Sağlık : Hastalıkların, bünyelerinde bulundukları insan ve yoğunluk gösterdikleri bölgeler itibariyle sınıflandırılarak tespit edilen rahatsızlıklara ilişkin çözüm yolları ile özellikle ilaç sanayi sektöründe ihtiyacı hissedilen yan etki analizlerinin yapılabilmesinde kullanılmaktadır.

-Sanayii: İmalattan halka arza kadar devam eden süreçte, mal ve hizmetlerin  üretim ve dağıtım yerlerinin tespiti, imalatta kullanılan maliyet girdi ve amortisman paylarının tespiti, pazarlanan ürün ve hizmetlerin mevcut piyasada varoluş ve tüketiliş endeksleri doğrultusunda sunulması amaçlanmaktadır.

-Meteoroloji : Hava durumunun uzun dönemler boyunca göstermiş olduğu özelliklere dayanılarak, yağmur, rüzgâr, sıcaklık gibi değerlerin tahminleri yapılabilmektedir.

-Belediyeler belli saatlerde belli istikametlere giden yolcu sayısındaki değişikliklere uygun olarak otobüs sefer sayılarını zaman ve istikamete göre ayarlamaktadır.

Yukarıda  çeşitli alanlara ilişkin vermiş olduğumuz örneklerden de anlaşılabileceği üzere, yardımcı bilim dalı olan istatistik, gelişen dünyada hayatımızın her alanına girmiş olup, bu durumdan teşkilatımızı soyutlamak mümkün değildir.

Bu konunun teşkilatımız nezdinde uygulama alanları, öncelikle, önleyicilik fonksiyonu açısından büyük bir öneme sahiptir.Olayların; meydana geldikleri bölge, zaman ve ortamlarının tespiti suretiyle hazırlanacak analiz ve değerlendirmeler illere ve bölgelere göre Personel-Araç-Gereç istihdamının takdirini kolaylaştıracağı gibi elde edilen veriler sayesinde, tam istihdam da sağlanabilecektir (Örneğin: Toplumsal olay olmayan illerde çevik kuvvet polisi sayısını azaltıp, bu tip olayların arttığı illerde çevik kuvvet polisi sayısını arttırabiliriz.Aynı şekilde, terör olaylarının azaldığı illerde görevli terörle mücadele ve özel harekat personelini terör olaylarının artış gösterdiği illere tayin ederek terörle mücadelede daha etkin bir personel tayin politikası izlemiş oluruz.Zaten artık teşkilatımızda, branşlaşma yoluna gidilmekte olup bazı birimler, kendi personelinin atamasını kendi yapmaktadır). 

Olayların işleniş şekilleri, zamanları ve türleri belirlenerek önlenmesi doğrultusunda hazırlıklar yapılabilir(Örneğin, belirli bir semtte oto hırsızlığı olaylarında artış olduğu gözlenmekte ise, hırsızlıkların yapılış saatleri arasında o bölgede görev yapan devriye sayısı arttırılabilir.Aynı şekilde, karakol devriyeleri güzergahlarını; mıntıka, zaman ve personel sayısı itibariyle yeniden düzenleyebilme olanağına sahip olmaktadırlar). 

Diğer yandan, eldeki verilere istinaden yapılan değerlendirmeler sonucunda, önceki yıllarla mukayese edilmek suretiyle verimlilik ve başarı ölçülebilir ve bu sayede alınması gerekli tedbirlere ve iyileştirmelere ulaşılabilir. 

Sonuç olarak denilebilir ki, gelişmiş ülkelerde bilhassa plan, proje ve reorganizasyon çalışmalarında kaynak olarak kullanılan istatistiksel çalışmaların, teşkilatımızın yeniden yapılandırılmasında da sıkça kullanılacak olması nedeniyle, bu konuda ivedilikle ve ciddi olarak yapılacak analiz ve değerlendirmeler, bilgilerimizin doğru yorumlanmasında önemli katkılar sağlayacaktır.