“HİZMET İÇİ VE HİZMET DIŞINDA” RESMİ SIFATIN GEREKTİRDİĞİ SAYGINLIĞI VE GÜVEN DUYGUSUNU SARSACAK TUTUM VE DAVRANIŞLARDA BULUNMAK

                                                                                                                             Mehmet YELER

                                                                                            4.Sınıf Emniyet Müdürü

                                                                                         Ankara Emniyet Müdürlüğü

                                                                              Genel Denetleme ve Disiplin Şube Müdürü

Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünün 1’nci  maddesi; “Emniyet örgütünde çalışan  her sınıftan memura verilecek disiplin cezalarını gerektiren eylem, işlem, tutum ve davranışlarla cezaların derece ve miktarı  bu tüzükte gösterilmiştir.” hükmüne,

Türk Ceza Kanunun 1’nci Maddesi; “Kanunun sarih olarak suç saymadığı bir fiil için  kimseye ceza verilemez.  Kanunda yazılı cezadan başka bir ceza ile de kimse cezalandırılamaz.” hükmüne,

Anayasanın 38’nci maddesi ise; “Kimse işlediği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı  bir fiilden dolayı  cezalandırılamaz; kimseye suç işlediği zaman  kanunda o suç için  konulmuş olan  cezadan daha ağır bir ceza verilemez.”hükmüne amirdir.

Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 6/B-5 ve 7/B-1 maddeleri Hizmet dışında ve Hizmet içinde “Resmi Sıfatın Gerektirdiği Saygınlığı ve Güven Duygusunu Sarsacak Eylem ve Davranışlarda bulunmak” fiilinin suç olduğunu belirlemiş, fakat hangi eylem ve davranışların  saygınlığı ve güven duygusunu sarsacağı açıklanmamıştır. Bu nedenle de idare  Anayasa ve yasa hükümlerini göz ardı ederek, bazen tüzükte karşılığı bulunan suçun müeyyidesini az bularak ve bazen de tüzükte suç olarak tespit edilmemiş hürriyeti tahdit, tehdit, darp, göreve geç gelmek gibi eylem ve davranışları bu madde kapsamında değerlendirerek personelini tecziye etmektedir.                           

Emniyet Teşkilatı Mensuplarına bu maddeler  uygulanırken de, Hizmet İçi eşittirGörevli olmak, Hizmet Dışı eşittir Görev haricinde  işlenen fiiller olarak değerlendirilerek her türlü tutum ve davranış cezalandırılmaktadır. Oysa, Tüzüğün 5 maddesi görev dışında  disiplin suçu sayılan tutum ve davranışları ve müeyyidelerini belirlemiştir. Bu suçların oluşması için memurların görevli olmaları ve olmamaları değil, hizmet vermeleri ve vermemeleri sırasındaki tutum ve davranışları dikkate alınmalıdır. 

İdarenin uygulamaları doğru olsaydı, disiplin suçlarının tamamını  Hizmet içinde…. ve Hizmet dışında……..olarak değerlendirilerek tüzükteki diğer maddelere ihtiyaç duyulmaz, görevde işlenen suçlara Hizmet İçinde…, Görev dışında işlenenlere de  Hizmet Dışında…. denilmek suretiyle disiplin cezaları verilirdi. . Hizmet İçinde….. ve Hizmet Dışında ……..sadece Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünde değil, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının özel Disiplin Tüzüklerinde de yer almakta ancak, bu maddelerden tecziye edilen personel neredeyse bulunmamaktadır. Emniyet Teşkilatında ise bu maddeler J O K E R olarak kullanıldığından her türlü tutum ve davranış bu madde kapsamında değerlendirilmektedir.

Resmi sıfat, resmi elbise ve resmi elbiseli olmak anlamında da değildir. Burada görevlilerin yerine getirdikleri kamu hizmeti kastedilmektedir.  Kamu görevlileri saygınlık ve güven duygusunu korumak zorundadırlar. G ü v e n: İtimat, Emniyet duygusudur. Bunu kaybetmemek için çevremizdeki ve başkalarının inanmalarını sağlamak zorundayız. Güven ve itimadı  kaybettiğimizde güvensizlik, dolayısıyla maddenin aradığı unsur ortaya çıkmış olur.

S a y g ı n l ı k: Prestij ve itibardır. Saygı çok yönlü değerlendirilebilir. Yerine göre, ölenler anısına, tören ve toplantılarda, şahıslara hitaplarda,  sözlere, bayrağa, istiklal marşına saygı örnek gösterilebilir. Bu örnekleri çoğaltmakta mümkündür. Bunlara karşı yapılanlarda saygısızlıktır.  Konumuzdaki saygı ise;  kamu görevlisinin görevi sırasında tutum ve davranışı nedeniyle vatandaşın görevliye duyacağı saygı ve itibar, güven ve itimattır.  Her fiili bu kapsamda değerlendirmek mümkün değildir.                                

Ayrıca, bu tutum ve davranışlar memurun  görevli bulunduğu ancak hizmet vermediği zamanda meydana gelmiş ve memurun resmi sıfatına olan güven ve saygı zedelenmişse –  Olay öncesi ve sırasında memurun, memuriyet ünvan ve sıfatı bilinerek meydana gelen olaylarda (Memuriyet unvan ve sıfatı olaydan sonra öğrenilenler hariç) ayrıca tüzüğün 6/B-5 maddesi uygulanacaktır.

Emniyet Teşkilatı mensupları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar arasında meydana gelen münferit bazı olaylarda, olayın memurların görevli olduğu ve görevleriyle ilgili olarak meydana gelmediği koşullarda diğer kurum çalışanları hakkında,  kurumlarınca herhangi bir işlem yapılamazken Emniyet mensupları hakkında fiil başkaca suç oluşturmuyorsa  Hizmet İçinde….. veya Hizmet Dışında …….denilerek personelin tecziye edilmesi bu maddelerin  uygulanmasındaki yanlışlığı ortaya koymaktadır.    

Bütün bunlar göz ardı edilerek tüzükte yazılı olmayan, müeyyidesi belirtilmeyen fiillerden disiplin sağlamış olmak adına soruşturma açılarak personelin cezalandırılması, polisin görevli ve görevsiz olduğu zamanlardaki tüm tutum ve davranışlarının bu kapsamda değerlendirilmesi  uygun değildir.  Bu suçlar, Emniyet Teşkilatı mensupları tarafından birbirlerine karşı işlenilmesi ile meydana gelmez. Ayrıca güven ve saygınlık duygusunun sarsılıp sarsılmadığının ve bunun hangi tutum ve davranıştan kaynaklandığı da anlaşılır olmalıdır.