Trafik Personelinin Eğitimi

Abdullah BOLCU

1. Sınıf Emniyet Müdürü

Trafik Hizmetleri Başkanı

Emniyet Genel Müdür Yardımcısı

Ülkemizde meydana gelen trafik kazaları incelendiğinde, sürücü ve yayalara doğru trafik davranışlarının, etkin trafik denetimleri yoluyla benimsetilmesinin önemi ortaya çıkmaktadır.

Bu gerçek; trafik polislerimizin çağdaş donanımlardan yararlanarak, daha iyi eğitim almasını ve bu eğitimler yoluyla kazanmış olduğu bilgi ve davranışlar doğrultusunda görev yapmasını zorunlu kılmaktadır. Bu amaçla, Başkanlığımızca halen trafik birimlerimizde görev yapmakta olan 19.405 trafik polisine yönelik bir dizi eğitim faaliyetleri planlanmakta ve bu eğitimler belirli bir program dahilinde uygulamaya konulmaktadır.

Eğitim faaliyetlerimizi üç ana başlık altında toplayabiliriz. Bunlar; Yerinde Eğitimler, Geliştirme Eğitimleri Ve Temel Trafik Ve Kaza İnceleme Eğitimleri’dir.

Bu eğitimlerden ilki Temel Trafik Eğitimleridir.

Temel Trafik Eğitimi, trafik birimlerinde görevli personele verilen ilk eğitimdir. İleri düzeydeki öğrenmelerin başlangıcı ve ön koşuludur. Genel Hizmet yada diğer birimlerden  trafik branşında çalışmak isteyen personelin, alması gereken bir formasyon eğitimidir ve birimlerimin eğitimli insan gereksinimini karşılayan önemli bir eğitim türüdür.

Temel eğitim, daha uzun sürede yapılmakta ve daha geniş kapsamlı verilmektedir. Yerinde ve Geliştirme Eğitimleri şeklinde düzenlediğimiz diğer eğitimlerimiz ise daha kısa süreli ve dar kapsamlıdır.

Temel Trafik Eğitimleri, 1997 yılına kadar değişik illerimizde 45’er günlük periyotlarla ve sürekli değişen eğiticiler tarafından verilmekteydi. Bu eğitimler yalnız kanun anlatımı şeklinde ve teorik eğitim ile sınırlı kalmaktaydı. Temel eğitimin iyileştirilmesi ve kalitesi ile ilgili sorunları aşmak için, 1996 yılında bir dizi çalışma başlatıldı.

Bu çalışmalar kapsamında 1996 yılında, temel eğitime alınan 573 personele yönelik eğitim ihtiyaçlarını belirlemek amacıyla bir anket çalışması gerçekleştirildi. Anket çalışması sonucunda; eğitimin kalitesi ile ilgili sorunların bulunduğu, eğitimin istenen bilgi  ve davranış değişikliklerini sağlayamadığı anlaşılmıştır. Anket sonuçları esas alınarak temel eğitimin geliştirilmesi projesine başlanmıştır.

Bir eğitim programının geliştirilmesi için bir dizi çalışmanın yapılması gerekmektedir. Bunlar; Görev Tanımı (İş Analizi), Eğitim İhtiyaç Analizi, Yönetici ve Memur Düzeyindekiler İle Eğitsel Sorunların Belirlenmesi Bakımından Grup Görüşmesi, Kamuoyu Anketleridir. Başarılı bir eğitim programının belirlenmesi için bu süreçlerin uygulanması gerekmektedir. Aksi taktirde ortaya konulacak Eğitim Modeli talebi karşılayamayacaktır.

Bu çalışma teşkilatımızda ilk kez Başkanlığımız tarafından gerçekleştirilmiştir. Kısaca açıklanan süreçlerin sonunda yapılan analizler ile trafik polisinin, Eğitim İhtiyaçları tek tek belirlenmiştir. Buna göre; Kursiyer Kitabı olarak adlandırılan 6’sı mesleki, 5’i akademik olmak üzere 11 farklı  alandaki ders kitabının, 2 aylık sürede  verilmesinin gerektiği bulgusuna ulaşılmıştır.

Akademik Dersler; Trafik Psikolojisi ve İletişim, Çatışma ve Stres Yönetimi, Taşıt Mekaniği, Trafik Tekniği ve Temel İlkyardımdır. Mesleki Dersler; Trafiğin Denetlenmesi, Trafiğin Düzenlenmesi, Kaza Tahkiki, Tescil ve Sürücü Belgesi İşlemleri, Trafik Güvenliği Eğitimi ve Trafik  Polisinin  Görev Hazırlıkları ve  Asayiş Hizmetleri’dir.

Mesleki dersler, okul bünyesinde görev  yapan öğretmen emniyet müdürleri, akademik dersler ise Eskişehir Anadolu Ve Osmangazi Üniversiteleri öğretim üyeleri ile Sağlık Meslek Yüksekokulu Ve Anadolu Motor Teknik Lisesi öğretmenleri tarafından verilmektedir. Öğretici kadrosunda; 10 öğretmen emniyet müdürü, 1 profesör, 8 yardımcı doçent, 2 araştırma görevlisi ve 8 öğretmenden oluşan  akademik öğretici bulunmaktadır. Bu yapısı itibariyle eğitim merkezleri içerisinde en çok akademik eğiticiye sahip olan birimdir.

Kursiyer Kitapları; eğitim normlarına uygun şekilde deneyimli müdür kadrosundaki personel ile akademisyenlere grup çalışması yöntemiyle yazdırılmıştır. Ders kitaplarımız; amaçlar ve hedef davranışları içeren bir yapıda, kursiyerlerin gerek duydukları bilgiye kolay ulaşabilecekleri, her ünite sonunda verilen testlerle kursiyerlerin kendi kendilerini değerlendirmelerine imkan verecek şekilde, Uzaktan Eğitim İlkesi esas alınarak üniteler halinde düzenlenmiştir.

Öğretici kitapları, 11 adet kursiyer kitabının modüler hale dönüştürülmesi ile oluşturulmuştur. Modüler öğretici kitaplarının eğitim yardımcı materyalleri (yansı, model, maket vd.) hazırlanmıştır. Modüler tekniğin temel esası: Mesleki öğreticilerden kaynaklanan eğitici sorunlarının en aza indirilmesi, kursiyerin derse katılımı ile eğitimin yararına olan motivasyonunu artırmak ve öğreticiye göre farklılaşan ders içeriği oluşturma ve anlatımının belirli bir standart ve kaliteye ulaştırılmasıdır.

Modüler trafik eğitim setlerinden, halen Trafik Hizmetleri Başkanlığı’nca  düzenlenen tüm eğitimlerde yararlanılmaktadır. Teşkilatımızda ilk kez Başkanlığımız tarafından kullanılan bu sistem, Polis Meslek Yüksek Okullarının eğitim programı için de model olmuş ve Başkanlığımızca danışmanlık hizmeti verilmiştir. Polis Akademisi’nde açılması planlanan lisans üstü eğitim ile branş eğitimlerinin ders programlarının oluşturulmasında katkı sağlanmaktadır. Anadolu Üniversitesi Eskişehir Meslek Yüksek Okulu’nda açılan ön lisans “Trafik Programları Bölümü” nün eğitim programının tasarlanmasında yardımcı olunmuştur.

Temel Trafik Ve Kaza İnceleme Eğitimleri, 01 Kasım 1999 tarihinden itibaren, 2’şer aylık dönemler halinde Eskişehir Trafik Polis Eğitim Merkezinde düzenlenmektedir. Eskişehir’in ulaşım yapısı ve üniversiteler ile diğer eğitim olanaklarının yüksek olması nedeniyle, buradaki Polis Eğitim Merkezi’nin “Trafik Polis Eğitim Programlarının” kolaylıkla uygulanabileceği bir Merkez olduğu sonucuna varılmıştır. Her döneme ortalama 300 polis memuru ile 20 jandarma trafik personeli alınmaktadır. Kasım 1999 tarihinden bu yana 2420 polis, 98 jandarma olmak üzere  2519 personel eğitime alınmıştır.

Eğitim kriterleri ve kursiyerlerin beklentilerini karşılamak için uygulama derslerine de programda yer verilmiştir. Teorik Eğitimler; göze ve kulağa hitap eder ve öğrenmeyi kolaylaştırır nitelikte  olması nedeniyle tepegöz, video ve tv’lerin bulunduğu dersliklerde yapılmaktadır.

Başkanlığımızca Temel Eğitimlerin yanısıra, gerek temel eğitim almış, gerekse daha önce herhangi bir eğitim programına alınamamış personelin, mesleki verimlerini artırmak amacıyla kısa süreli eğitimler düzenlenmektedir. Bu modeli “Geliştirme Eğitimi” olarak adlandırmaktayız.  

Geliştirme Eğitimleri Projesi, trafik birimlerinin eğitimli personel ihtiyacını karşılamak, personeli alanlarıyla ilgili gelişme ve yenilikler hakkında bilgilendirmek amacıyla 2000 yılında başlatılmıştır.

Geliştirme eğitimleri  de Trafik Polis Eğitim Merkezi’nde, Alkolmetre, Takoğraf ve Video Kameralı Radar Kullanımı  konularında verilmektedir.

Üç ana başlık altında topladığımız eğitimlerimizden bir diğeri Yerinde Eğitim’lerdir.

Yerinde eğitim projesinin tasarlanmasının üç temel nedeni bulunmaktadır: Bunlardan biri çok sayıda temel eğitim almamış personelimizin bulunması ve kısa sürede merkezdeki eğitim programından geçirilmesinin mümkün olmaması, ikincisi Temel Eğitimden sonra meslek kariyerleri süresince hiçbir eğitime alınamamış olan personelimizin hizmet içi eğitimlerinin yaptırılması, sonuncusu ise Yerinde Eğitimlerin daha az maliyetli ve daha kolay gerçekleştiriliyor olması nedenleriyle; Teşkilatımızda halen Başkanlığımız tarafından ilk ve tek olarak düzenlenmekte olan bir eğitim modelidir.

Başkanlığımız koordinesinde 2000 yılından itibaren illerde düzenlenmeye başlanılan “Yerinde Eğitim”lerde, “Eğitim Formasyonu Eğitimi” almış ve halen trafik birimlerinde çalışmakta olan komiser sınıfı eğiticiler tarafından 4.092 personelimize eğitim verilmiştir.

Yerinde eğitimler, başlangıçta Temel Trafik Ve Kaza İnceleme Eğitimi almamış personele yönelik olarak verilirken, elde edilen yarar üzerine, bu eğitimlere branşlı olmasına rağmen bilgi birikimlerini artırmalarını sağlamak amacıyla fiilen trafik hizmetlerinde görevli personel de dahil edilmiştir. Yine bu eğitim programına, Jandarma trafik personelinin de yoğun ilgisi ve katılım talebi olmakta, Jandarma personeli de eğitime alınmaktadır. Günümüze kadar 991 Jandarma personeline eğitim verilmiştir.

Eğitimler halen 51 eğitici ile yürütülmektedir. Yerinde eğitim programlarının genişletilmesi amacıyla 51 eğiticiye ilave olarak, “Eğitim Formasyonu Eğitimi” düzenlenmiş ve böylece trafik hizmetlerinde görevli toplam 86 personele eğitici formasyonu verilmiştir.

Eğiticilerimize, yine Başkanlığımızca hazırlanmış olan “Eğitim Setleri” verilmiştir. Setler; kursiyer kitapları, modüler eğitici kitapları, tepegöz yansıları ve video kasetlerden oluşmaktadır. Yerinde eğitimler 2 hafta süreli olmakta ve  “Trafik Denetimleri” ile “Kaza Analizi” dersleri okutulmaktadır.

Trafik hizmetlerinin geliştirilmesi amacıyla yürütülen çalışmalar çok yönlü olarak sürdürülmektedir. Yalnızca günün koşullarına uygun teknolojik denetleme ve yönetim cihazlarının satın alınmasının, hizmetin verim ve kalitesinin arttırılması için yeterli olmadığı bir gerçektir. Önemli olan cihazların alımı kadar, cihazları kullanıcı personelin eğitilmesi ve birimlerimizde bu personelin görev almasının sağlanmasıdır. Başkanlığımız, trafik polislerimizin eğitimine ayrı ve özel önem vermektedir. Son zamanlarda trafik kazaları sonrasında ölüm oranlarındaki azalmada, denetim personelinin eğitim düzeyinin de olumlu payı bulunduğu göz ardı edilmemelidir.

Bir kurumun eğitimlerinin niteliğine bakılarak, bu eğitim programlarına alınanların duygu-düşünce bilgi ve becerilerinde istenilen yönde bir değişikliği sağlayıp sağlayamayacağı günümüzde anlaşılabilmektedir. Bireyin ve toplumun gereksinmeleri ile bilim ve teknolojide meydana gelen gelişmelere paralel program geliştiremeyen kurum ya da ülkeler, geçmişe insan yetiştiriyor demektir. Kurumlar, toplumda bilimde ve teknolojide meydana gelen değişmeleri eğitimlerine yansıtabilirlerse topluma önderlik edebilir veya toplumun kurumlardan beklentilerini karşılayarak, sosyal, kültürel, bilim, san’at  vb alanlarda topyekün kalkınabilirler.

Hedefimiz; bilgili ve bilinçli trafik personeli ile vatandaşa hizmet götürmektir.