“BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN POLİS-HALK İLİŞKİLERİNDE KULLANILMASI (ELAZIĞ İLİ ÖRNEĞİ)”
Yard.Doç.Dr.İbrahim Yaşar KAZU[1] |
Bilimsel ve teknolojik gelişmeler insanların istek ve beklentilerinde değişim meydana getirmektedir. Toplumun istek ve beklentilerine cevap veremeyen kurum ve kuruluşların başarılı olamayacakları kabul edilen bir gerçektir. Halkın istek ve beklentileri devletin ve dolayısıyla emniyet güçlerinin halka hizmet verme biçimlerinin değişmesini de zorunlu kılmaktadır. Bütün bunlar beraberinde toplumun beklentilerinin karşılanmasını amaçlayan bir yönetim etkinliği olan halkla ilişkiler kavramını ön plana çıkarmaktadır. Halkla ilişkilerin hedefi, halkı etkilemek, onun desteğini ve güvenini kazanabilmektir. Uluslararası Halkla İlişkiler Enstitüsü’ne göre halkla ilişkiler; “bir örgütle onun hedef kitlesi arasında karşılıklı anlayış ve iyi niyeti kurmak ve yerleştirmek için planlanmış ve sürekli çabalardır” (Okutan,1992: 8). Polisin temel görevi, suçları önlemek, suçluları yakalamak ve adalete teslim ederek toplumda güven ve huzuru temin etmektir. Böyle hayati bir görevi yerine getiren polis teşkilatı, halkla ilişkilere ihtiyaç duyan kurumların başında gelmektedir.
Çağdaş polislikte başarı, ortaya çıkarılan ve yakalanan suçlu sayısı ile değil, suçların ve kargaşanın önlenme oranı ve halkın da bu sürece katılımının sağlanmasındaki başarısı ile ölçülmektedir. Polisin halkın desteğini alabilmesi, halka güven verebilmesine bağlıdır. Bu güven ortamının oluşması, hizmet sunduğu toplumla yakın ve sıcak ilişkiler kurularak hedef kitlenin inandırılmasını gerektirmektedir. Bunun için halkla yüz yüze iletişim kurulmasının yanında polisin yaptığı görevlerin bilişim teknolojileri ile halka duyurulması da etkili olabilecektir (Özçelik, 2002: 7-8).
Ülkemizde bilişim teknolojileri giderek yaygınlaşmakta ve başta internet olmak üzere bu teknolojileri kullananların sayısı her geçen gün biraz daha artmaktadır. Bütün bu gelişmeler Emniyet Teşkilatının bu teknolojileri etkili ve verimli bir şekilde kullanmasını gerekli kılmaktadır. Hizmet sunulan toplumun beklentileri tespit edilmeden o toplumla kurulacak ilişkilerin yönü belirlenemez. Toplumun çoğunluğunun suç ve suçlarla mücadele çalışmalarına katılımının sağlanması halkın beklentilerinin tespiti ve bu beklentilerin karşılanmasıyla mümkün olacaktır.
Bu doğrultuda polis-halk ilişkilerinin mevcut durumunun belirlenmesi ve polis-halk ilişkilerinin geliştirilmesinde polisin kullanmış olduğu bilişim teknolojilerini halkın ne kadar tanıdığı, bu teknolojilerden ne kadar faydalandığı ve bu teknolojilerden beklentilerinin tespiti için bu araştırmanın yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.
Araştırma Elazığ ilinde yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini Elazığ ili oluşturmaktadır. Örneklem random yöntemiyle belirlenmiştir. Toplam 650 kişiye konuyla ilgili anket formu uygulanmış, 554’ü (% 85,2) değerlendirmeye alınmıştır. Betimsel bir çalışma olan bu araştırmada tarama (survey) modeli kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde frekans, yüzde, ortalama ve standart sapma istatistikleri uygulanmıştır.
BULGULAR VE YORUMLANMASI
Tablo: 1’de halkın kişisel özelliklerine ilişkin bilgiler yer almaktadır.
Tablo: 1. Deneklere İlişkin Kişisel Bilgiler
Cinsiyet | Frekans | Yüzde | Meslek | Frekans | Yüzde |
Erkek | 437 | 78,9 | İşçi | 61 | 11,0 |
Bayan | 117 | 21,1 | Memur | 194 | 35,0 |
Yaş | Öğrenci | 163 | 29,5 | ||
19 yaş ve altı | 91 | 16,5 | Esnaf | 109 | 19,7 |
20-24 yaş | 173 | 31,3 | Diğer | 27 | 4,9 |
25-29 yaş | 92 | 16,5 | Öğrenim Durumu | ||
30-34 yaş | 78 | 14,0 | Okur-Yazar | 16 | 2,8 |
35-39 yaş | 44 | 8,0 | İlköğretim mezunu | 117 | 21,1 |
40-44 yaş | 35 | 6,2 | Ortaöğretim mezunu | 249 | 45,0 |
45 yaş ve üstü | 42 | 7,5 | Üniversite Mezunu | 154 | 27,8 |
| Diğer | 18 | 3,2 | ||
TOPLAM | 554 | 100,0 | TOPLAM | 554 | 100,0 |
Ankete katılanların yaklaşık % 79,0’u erkek, % 21,0’i bayandır. Deneklerin çoğunluğunu (% 31,3) 20-24 yaş grubundaki kişiler oluşturmaktadır. Bu kişilerin genç ve çoğunlukla memurlardan (% 35,0) oluştuğu görülmektedir. Ayrıca deneklerin % 45,0’i ortaöğretim, % 31,0’i yükseköğretim ve lisansüstü eğitim mezunudur.
Tablo: 2. Polis Birimlerini Tanıma Durumu
Polis Teşkilatı Birimleri | Frekans | Yüzde |
Trafik Polisi | 272 | 50,3 |
Asayiş Polisi | 66 | 12,0 |
Karakol Polisi | 153 | 27,7 |
Çevik Kuvvet Polisi | 32 | 5,8 |
Diğer | 31 | 5,6 |
TOPLAM | 554 | 100.0 |
Tablo: 2’de ankete katılanlar daha çok trafik polislerini (% 50,3) ve karakol polislerini (% 27,7) tanıdıklarını belirtmişlerdir. Vatandaşların % 78,0’inin en çok trafik polislerini ve karakol polislerini tanımalarını belirtmeleri bu birimlerde çalışan polislerle daha çok iletişim kurduklarını göstermektedir.
Tablo: 3. Polisin Tanıtılması İçin Yapılması Gereken Faaliyetler
Faaliyetler | Frekans | Yüzde |
Seminer-konferanslar düzenlemek | 175 | 18,1 |
Medyadan yararlanmak | 144 | 14,9 |
Polis merkezlerinde vatandaşlarla huzur toplantıları yapmak | 206 | 21,3 |
Web siteleri hazırlamak | 99 | 10,2 |
Halka küçük yaştan itibaren polis ve yasalarla ilgili eğitim vermek | 306 | 31,6 |
Başka | 37 | 3,8 |
TOPLAM | 967 | 100,0 |
(Not: Birden fazla seçenek işaretlenmiştir).
Polisin daha iyi tanıtılması için öncelikle halka küçük yaştan itibaren polis ve yasalarla ilgili eğitim verilmesi (% 31,6), polis karakollarının vatandaşlarla huzur toplantıları (% 21,3) yapması ve web siteleri hazırlanması (% 10,2) gerektiği ifade edilmiştir.
Tablo: 4. Dilek ve Şikayetlerini Nereye/Nerelere Bildirilme Durumu
Frekans | Yüzde | |
155 Polis İmdat, 154 Alo Trafik telefonlarına | 343 | 53,5 |
Emniyet Müdürlüğü e-mail servisine | 35 | 5,5 |
Emniyet Müdürlüğü Dilek ve Şikayet Kutularına | 49 | 7,6 |
Emniyet Müdürlüğü Kalite Yönetim Bürosuna | 9 | 1,4 |
Polis Merkezlerine | 97 | 15,1 |
İlgili kısma şahsen bildirdiğimde | 39 | 6,1 |
Tanıdığım bir polise bildirdiğimde | 49 | 7,6 |
Başka | 20 | 3,1 |
TOPLAM | 641 | 100.0 |
(Not: Birden fazla seçenek işaretlenmiştir).
Deneklerin % 53,5’i 155 Polis İmdat, 154 Alo Trafik telefonlarına, % 15,1’inin de Polis Merkezlerine müracaat ederek dilek ve şikayetlerini bildirdikleri anlaşılmaktadır. E-mail servislerine yapılan dilek ve şikayetlerin bildirilme oranı ise % 5,5’dir.
Tablo: 5. Dilek ve Şikayetlerin Dikkate Alınma Durumu
Dikkate Alınma Durumu | Frekans | Yüzde |
Evet | 183 | 33,0 |
Kısmen | 257 | 46,4 |
Hayır | 114 | 20,6 |
TOPLAM | 554 | 100.0 |
Vatandaşlar, polise bildirdikleri dilek ve şikayetlerin 1/3’ünün değerlendirildiğine, 2/3’ünün ise kısmen veya hiç değerlendirilmediğine inanmaktadırlar. Halkın 2/3’ünün dilek ve şikayetlerinin kısmen veya hiç değerlendirilmediğini düşünmesi, polis-halk ilişkileri açısından önemli bir eksikliktir. Polisin dilek ve şikayetleri değerlendirmesinin yanında, dilek ve şikayetler hakkında yapılan işlemlerin ilgili kişiye mutlaka bildirilmesi gerekmektedir.
Polis, düzenleyeceği sosyal faaliyetlerle toplumun değişik kesimleriyle iletişime geçebilir ve onların düzenledikleri sosyal faaliyetlere katılabilir. Bu tür faaliyetler polis-halk ilişkilerinin geliştirilmesine ve polisin tanıtılmasına önemli katkılar sağlayabilir (Cerrah ve Semiz, 1999: 321). Elazığ Emniyet Müdürlüğü’nün yapmış olduğu hizmetlerle ilgili halkın görüşleri Tablo: 6’da verilmiştir.
Tablo: 6. Elazığ Emniyet Müdürlüğü’nün Hizmetlerinin Beğenilen Yönleri
Hizmetler | Frekans | Yüzde |
Suç ve suçlularla mücadelelerini | 280 | 33,5 |
Yapmış olduğu yardımları | 148 | 17,7 |
Kimsesiz ve yardıma muhtaç çocuklara yönelik faaliyetlerini | 135 | 16,1 |
Vatandaşlarla huzur toplantılarını | 84 | 10,0 |
İş ve işlemlerin çabuk bitmesini | 90 | 10,8 |
Vatandaşlara yönelik sağlık taraması ve ilaç yardımını | 56 | 6,7 |
Başka | 44 | 5,3 |
TOPLAM | 837 | 100.0 |
(Not: Birden fazla seçenek işaretlenmiştir).
Halkın % 33,5’i suç ve suçlularla mücadele hizmetlerini, % 17,7’si yapılan yardımları ve % 16,1’i kimsesiz ve yardıma muhtaç çocuklara yönelik sosyal faaliyetlerini beğendiklerini belirtmişlerdir.
Tablo: 7. Halkın Bilgisayar ve Bilgisayar Teknolojileri Hakkındaki Bilgi Düzeyi
Bilgi Düzeyi | Frekans | Yüzde |
Yeterli | 204 | 36,8 |
Kısmen | 235 | 42,5 |
Yetersiz | 115 | 20,8 |
TOPLAM | 554 | 100.00 |
Tablo 7’den de anlaşılacağı üzere ankete katılanların % 36,8’i bilgisayar ve bilgisayar teknolojileri hakkında yeteri bilgiye sahip olduklarını, geri kalanlar (% 63,3) ise kısmen veya yetersiz bilgiye sahip olduklarını belirtmişlerdir.
Tablo: 8. İnternetin Kullanılma Amaçları
İnternet Kullanma Durumu | Frekans | Yüzde |
Bilgisayar tabanlı iletişim (chat, e-mail, mesaj) | 432 | 38,0 |
Genel kültür bilgilerine ulaşma (gazete, dergi, portal siteleri) | 196 | 17,2 |
Akademik bilgilere ulaşma | 163 | 14,3 |
Eğlence (müzik, film, bulmaca) | 143 | 12,6 |
Program sağlama (download, ftp) | 71 | 6,2 |
Ticari amaçlı (alışveriş siteleri) | 72 | 6,3 |
Emniyet Teşkilatının birimlerinin hazırlamış olduğu sitelerden yararlanma | 37 | 3,3 |
Diğer | 24 | 21 |
TOPLAM | 1138 | 100.0 |
(Not: Birden fazla seçenek işaretlenmiştir).
Deneklerin bilgisayar ve bilgisayar teknolojilerini sırasıyla, bilgisayar tabanlı iletişim (chat, e-mail, mesaj) (% 38,0), genel kültür bilgilerine ulaşma (% 17,2), akademik bilgilere ulaşma (% 14,3) ve eğlence (müzik, film, bulmaca) (%12,6) amaçlı kullandıkları anlaşılmaktadır. Emniyet Teşkilatı’nın birimlerinin hazırlamış oldukları sitelerden yararlanma amacı ise % 3,3 ile oldukça düşük düzeyde çıkmıştır (Tablo:8).
Bilgisayar teknolojilerinden yararlananların sayısının her geçen gün artması yarınlar için planlama yapılmasını da gerekli kılmaktadır. Polis-halk ilişkileri açısından hizmet sunulan toplumun ihtiyaçları doğrultusunda gerekli çalışmaların yapılması yarınlara hazırlıklı olmak açısından oldukça önemlidir.
Tablo: 9. İnternette Web Sayfalarının Kullanılma Durumu
Emniyet Birimlerinin Web Siteleri | Frekans | Yüzde |
Emniyet Genel Müdürlüğünün sayfası (egm. org.) | 99 | 20,8 |
Polis Akademisinin sayfası (pa.edu) | 43 | 9,1 |
İl Emniyet Müdürlüklerinin sayfaları | 72 | 15,2 |
Diğer Polis Meslek Yüksek Okullarının sayfaları | 41 | 8,6 |
Hiçbiri | 220 | 46,3 |
TOPLAM | 475 | 100.0 |
Ankete katılanlardan internet kullananların yarısına yakını ( % 46,3 ) emniyet teşkilatı birimlerinin hazırlamış olduğu web sayfalarını ziyaret etmedikleri ve bu siteleri kullanmadıkları anlaşılmaktadır. Emniyet Teşkilatı Birimlerinin hazırlamış oldukları web sitelerinin etkili ve verimli olabilmesi için tanıtım faaliyetlerinin yanında web sayfalarının doyurucu ve halkın ihtiyaçlarına cevap verebilecek bilgilerle zenginleştirilmesi gereklidir.
Sürecek….