POLİSİN YENİDEN YAPILANMASINDA…

     Ziyaettin KAYGUSUZ

       Emniyet Amiri

    Olay Yeri İnceleme ve

   Kimlik Tespit Şube Müdür V.

ÖZET

Bilgi çağı polisi, geleceğini oluşturmak için kendisini her alanda sorgulayarak  yeniden  yapılanmaktadır. AR-GE faaliyetleri, teşkilatımızın her alanında aktif hale getirilerek en küçük birimden en büyük birime kadar oluşturulacak hedef ve Toplam Kalite Yönetimine göre bir plan oluşturulmasının gerekliliği artık vazgeçilmez bir değişim sürecidir. 

Teşkilatımızın sahip olduğu yasal ve görevsel gücüne uygun, bilgi çağının gerektirdiği yapılanmayı,  sorumlu olduğu alanlarda nitelikli ve etkin polisi oluşturmak ve geliştirilmesi için “benzer kurumların başarılı uygulamalarından da yararlanarak” cesaretli adımların atılacağını hepimiz heyecanla beklemekteyiz.

GİRİŞ

Statükoyu takip eden klasik anlayış biçimlerinin günümüzde artık yerini bilgi çağının gerektirdiği düşünme tarzı ve yapılanmasına bırakmaktadır. Çok kısa zaman önce çok uçuk olarak değerlendirilen bazı teknik yapılanma, uygulama ve sorunların çözümü, şu anda çözülmese bile en azından çözülmesi aşamasına gelmesi de bir umut ışığıdır.

Sadece teknolojiyi takip edip, gerekli araç ve malzemeleri temin etmek yeterli değildir. Başarı için, çalışma ortamının amaca uygun oluşturulması ve uygulayıcı olarak insanın yetiştirilmesi başarının en önemli iki faktörüdür. İnsana yapılacak en iyi  yatırım planlarını;

• Sağlık ve ekonomik  alanında yapılacak yatırımlar,
• Eğitim alanında yapılacak yatırımlar, olarak özetleyebiliriz.

Teşkilatımızda başarıyla sürdürülen yeniden yapılanmalara ilaveten, bu makalenin de konusunu oluşturan bazı önerilerin ele alınarak gündeme taşınması, tartışılması ve yararları üzerinde durulması amaçlanmıştır.

Yeniden Yapılanmada Hangi Tür Çalışmalar Önerilebilir?

1-“Polis Tıp Akademisi(POLTA)” Açılması;

Ülkemizdeki en büyük kamu kurumlarından biri olan polis teşkilatı, silahlı bir güç olarak ülkemizdeki huzur ve güvenliği sağlarken,  riskli görev yapan ve bunun neticesinde bir çok şehit ve yaralı veren kurumlardan biridir. Mağdur durumdaki yakınları ve emekli personelimiz de dikkate alınırsa, GATA benzeri bir “POLİS TIP FAKÜLTESİ” nin kurulmasının önemi ve gerekliliği daha da ön plana çıkmaktadır.

Öncelikle üç büyük İl ve Bölge Merkezli illerinde “Polis İhtisas Hastaneleri” nin kurularak faaliyete geçmesi, teşkilatımıza çok önemli bir hizmet olacaktır. Polis Tıp  Akademisi mezunları ve akademik olarak yükselecek doktorların eğitim ve araştırmalarını yürütebilecekleri bu hastaneler, önemli bir hizmet ve uygulama yerleri olacaktır. 

Halen hizmet vermekte olan polis sağlık merkezleri, önerilen veya daha iyi organize edilebilecek bir yapılanma ile daha fonksiyonel hala geleceklerdir.

2-Polisevleri

Halen, 200 bini aşkın aktif olarak çalışanı ile bir o kadar emekli ve aileleri de göz önüne alınırsa, tüm il merkezleri ve çoğu ilçelerimizde teşkilatlanmış olan polisin, sabit olarak değil diğer bazı kurum personelleri gibi devamlı bir şekilde görev yeri değişikliği veya geçici görevle ikamet dışında görev yaptığı bilinmektedir.Bu nedenle gitmiş olduğu yerlerde ekonomik durumları da dikkate alınarak kalacağı yerin teşkilatımızca temin edilmesinin önemi ortadadır.Bunun için;

Özellikle riskli bölgelerde veya merkez illerde hemen hemen herkes, sınav, kurs, tatil , tayın, iş, teftiş gibi birçok nedenle gelenlere, öncelikle teşkilatımızın sahip çıkması önemli bir sosyal dayanışmadır.Diğer kamu personellerinin de belli oranlarda bu yerlerde kaldığı göz önüne alınarak; yer sorununu giderecek şekilde“yeniden yapılacak veya mevcut polis evlerinin yeniden yapılandırılması” na  ihtiyacı olduğu görülmektedir.

3-FYO Yapılanması

Gelişen ve değişen dünyamızda, bilgi çağı polisinin yeniden yapılandırılmasında çalışılan her alanda ilgili uzman kişilerin yetiştirilerek çalıştırılması, önemli bir yapılanmadır. Halen FYO’lu olarak teşkilatımız adına okutulan öğrencilerin sayısı ve ihtiyaç duyulan alanlarda yeniden belirlenerek, mezun olduklarında ilgili birimlerde gerekli çalışma ortamı hazırlanarak istihdam edilmeleri  halinde polisin başarısını artıracağı muhakkaktır.

Polisin hizmet verdiği alanlara göre, elektrik-elektronik-bilgisayar mühendisleri, kimyager, biyolog, hukukçu, tıpçı, yabancı dil, psikolog, yangın uzmanı, gibi teknik, idari ve hukuki alanlarda uzmanlara ihtiyaç bulunduğu kaçınılmaz bir gerçektir. Örneğin; Avukat temini için, FYO’lu olarak teşkilatımızca Hukuk Fakültelerinde okutturulan öğrencilerin sayısı arttırılarak veya halen teşkilatımızda çalışan ve Hukuk Fakültesi mezunu olan personele yapılacak yeni bir düzenleme ile “avukatlık stajı yapma hakkı” tanınarak hukuk işleri birimlerinde çalıştırılmaları halinde, hukuki konularda personele önemli bir güvence olacaktır.

“Olay yerlerindeki delilleri”, konusunda uzman biyolog, kimyager, yangın uzmanı gibi yetişmiş kişilerce teknik ve bilimsel metotlarla alınmasının gerekliliği oldukça önemlidir.

4-“Polbank” ın Kurulması;

Emniyet Teşkilatının maaş, kredi kartı ve diğer parasal işlemleri, her ilde hemen hemen ayrı bankalar aracılığıyla yapıldığı bilinmektedir.Bütün İllerde ve çoğu İlçe merkezlerinde yapılanmış olan Emniyet Teşkilatı için öneri olarak OYAK benzeri bir yapılanma ile “POLBANK”  adında bir Polis Bankasının oluşturulması ve bu bankanın her İl ve belli büyüklükteki ilçelerimizde şube açması veya  ATM lerin konması ile maaş, kredi, sigorta, toplu malzeme alımı, ikramiye verilmesi, emekli aylığı gibi bir çok yararlı bankacılık işlemlerinin tek elden yapılması,  teşkilat mensuplarımıza bir çok olumlu katkı ve kolaylık sağlayacaktır. (Ek bilgi için Ç.Polis Dergisi Sayı:14, Sayfa;49)

5-(Merkez, Bölge ve İl Bazında) Olay Analizleri ve Değerlendirme Komisyonu

Teşkilatımıza yasal olarak verilen görevlerinde önleme hizmetlerinden, meydana gelen bir olayın sonuçlanmasına kadar geçen süreçte yapılan çalışmaların genel olarak bir değerlendirmesinin yapılması için konusunda uzman polis amir ve memurları, avukat veya hukukçu ile çeşitli  uzmanlardan oluşturulması önerilen “Olay Analizleri ve Değerlendirme  (Bölge veya İl) Komisyonu” nda detaylı bir şekilde yapılmalıdır.

Çeşitli suçlarla karşı karşıya olan kolluk teşkilatlarına; bilimsel, teknik ve psikolojik hareket ve müdahale tarzlarını belirleme, olayları değerlendirme, araştırma, eğitim, inceleme ve operasyon desteği sağlama gibi bir çok açıdan yararlı işlevleri olabilecektir.

6-Merkez ve Taşradaki Teşkilatlanma

Bilgi çağı polisine uygun ülkemizdeki yapılanmada, personelin yetiştirilmesi ile çalışacağı ortamın oluşturulması önemlidir.”Teşkilatlanmasını mevzuatıyla birlikte merkez ve taşra birimlerinde birebir veya ideal bir şekilde sağlayan”, yasal yetkileri açık ve anlaşılır olan, teknik ve hukuki çalışan, araştırmacı ruha sahip, sosyal ve ekonomik olarak iyi bir seviyede, motivasyonu yüksek, branşlaşmış,  çağdaş ve bilimsel değerleri savunan, çağımızın çalışma koşulları ve hayat standartlarına ulaşmış bir güvenlik gücü, sanırım görev yapacağı en verimli iklime kavuşmuş olacaktır.

“Emniyet hizmet binalarının” hemen hemen her ilde dağınık ve bütünlüğü tam olarak sağlayamadığından, personel ve halkı olumsuz yönde etkilediği herkesçe bilinmektedir.

7-(Polisi İlgilendiren) Mevzuatın Bir Araya Toplanması

Polise yetki veren mevzuatı genel olarak, Anayasa-Kanun-Tüzük-Yönetmelik, Genelge ve Talimatlar olarak belirtebiliriz.Polisi ilgilendiren mevzuat o kadar çeşitli ve değişik yasalarda  yer almaktadır ki hukukçular bile bazen muallakta kalabilmektedirler. Verimi arttırmada istenilen yetkilerin çok dağınık değil, mevzuatın belli bir sistematik içinde toplanarak, her isteyen görevlinin kolayca anlayabileceği, “yetki ve sorumluluk sınırlarının açık ve net olarak belirlenmesi”halinde, bir çok olumsuzluğun da önüne geçilmesini sağlayacaktır.

8- (Polis Akademisinde)  “Mastır ve Doktora Konuları”

Akademik çalışma ve araştırmalar; çağın teknik ve teknolojisini yakalama, yeni gelişmelerin tespit edilerek daha ileri uygulamaları teşkilatımıza kazandırılmasında bu araştırma sonuçları öncü rolü üstlenecektir.

Terör, kaçakçılık, olay yeri inceleme, kriminal, organize suçlar, bilgi işlem gibi  polis ve halkla ilişkileri yakından ilgilendiren konularda, mastır veya doktora programları hazırlanarak “öncelikle merkez ve taşrada çalışan personele yönelik”-polnet hattı kullanılarak– düzenleme yapılması, teşkilatımızın teknik, hukuki ve bilimsel polisi oluşturmada önemli bir aşama olacaktır.  

9-“Olay Yeri İnceleme Birimlerinin” Yeniden Yapılanması

Hukuk devleti ve insan haklarına uygun bilgi çağı polisini oluşturmada “delilden sonuca gidilmesi” evrensel bir kriter olarak kabul edilmektedir.          Polisin yeniden yapılanmasında öne çıkan birimlerin başında, tüm illerde ve belli büyüklükteki ilçelerimizde bazı yer ve personel eksikliklerine rağmen oluşturulan “Olay Yeri İnceleme ve Kimlik Tespit Şube Müdürlükleri” gelmektedir.

Asayiş, Çocuk, Ruhsat, Çevik Kuvvet ve Olay Yeri İnceleme gibi her biri bir daire başkanlığı şeklinde teşkilatlanacak öneme sahip olan beş birimin, Asayiş Daire Başkanlığınca başarı ile hizmetleri yürütmesinin yanında, Olay Yeri İnceleme Birimlerinin merkez ve taşra birimleri arasındaki ideal yapılanmasının tamamlanması ile hizmet kalitesi daha da artacaktır.

Çoğu İllerimizdeki, Olay Yeri İnceleme Şube Müdürlüklerine bu konuda kursu olmayan ve diğer Şubelere bakan Şube Müdürlerince vekalet edilmektedir.Ne kadar iyi niyetli olunursa olunsun, istenilen verimin alınması için “konusunda uzman yeterli amir personelin yetiştirilmesi”, yeni kurulan bu önemli birimlerin gelişmesi ve yeniden yapılandırılmasında önemli bir aşama olacaktır.

Daha etkin ve verimli hizmet vermek için; olay yerlerinde konusunda uzman olan, kimyager, biyolog, yangın uzmanı, kameraman, gibi uzmanların bizzat olay yerlerinde çalıştırılması, çalışma ortamının sağlanması, araç-gerecin temin edilmesi gibi öncelikleri söyleyebiliriz. 

            Olay yeri inceleme, parmak izi alma ve değerlendirme  işlemleri ile ilgili mevzuatın yeniden düzenlenerek olay yerinin sınırları ve kapsamı, delil teslim zincirinin nasıl olması gerektiği de ele alınarak değerlendirilmesi ve bu konuların hukuksal alt yapısının oluşturulması gerekmektedir.

SONUÇ

Yapılacak öneri ve eleştirilerin mesleki etik ve belirli kuralları ihlal etmedikçe, yetkililerce her doğrunun belli oranda  doğruya katkı sağlayacağı düşüncesiyle hoş görülmesi, teşkilatımıza araştırıcı ruhu yerleştirme, yenilikleri ve çağın bilimsel verilerini yakalamış teknik, bilimsel ve araştırıcı ruha sahip personellerin yetişmesine ve beraberinde teşkilatımızın muasır medeniyet seviyesine ulaşmasında en önemli katkıyı sağlayacaktır. 

Artık, “teşkilatımızdan daha köklü ve etkin çalışmalar yapılması” beklenmektedir. Yukarıda değinilen ve yeniden yapılanmada önerilen bazı yapılanmaların az veya çok teşkilatımızda bulunduğu ancak geleceğe dönük olarak bilgi çağı polisi kriterlerine uygun olacak şekilde yapılanmanın önemli bir değişim olacağını söyleyebiliriz. Önerilen yapılanmaların oldukça pahalı bir maliyet gerektirdiğinden kısa sürede yapılmasının zor olduğunu söyleyebiliriz. Ancak, yetkililerin bu alanda yapacağı etkin çalışmalarla çok önemli mesafeler alınacağını sanırım bizimle beraber tüm teşkilatımızca da özlemle beklenilmektedir.