(Geçen Sayıdan Devam)

                             Tuncer ÖZYER

                   İdari ve Mali İşler Daire Başkanı

1.   Teşkilatlanma Açısından

Planda “Tüm Kamu Kurum ve Kuruluşların Teşkilat Kanunları”nın ele alınarak; Devletin teşkilat yapısının küçültülmesi, fonksiyonel hale getirilmesi, kamu kurum ve kuruluşlarının üstlendikleri görevle uyumlu bir teşkilat yapısına kavuşturulmaları amaçlanmıştır.

Bu çerçevede Emniyet Teşkilatı Kanunu da ele alınmak durumundadır. Bu nedenle öncelikle Teşkilat Kanunumuzu ( 1937 Yılı kanun yapma tekniğine göre hazırlanmıştır) 3046 Sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkındaki Kanuna göre hazırlamak gerekmektedir.

Planda ayrıca; “adli” ve “idari” kolluk görevlerinin birbirinden ayrılması doğrudan Başsavcılığa bağlı olarak suç delillerinin toplanması, faillerinin yakalanması, adli makamlara teslim edilmesi ve bunlarla ilgili her türlü soruşturma işlemlerinin yapılmasını sağlamak üzere “adli kolluk” oluşturulacağı belirtilmektedir.

Keza 772 Sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu’nu da ele alınarak bekçilerin görev, yetki, sorumluluk ve çalışma esaslarındaki yetersizliğin ve belirsizliğin giderilmesi sağlanacaktır.

İstanbul’un erişmiş olduğu mekansal büyüklük, kentiçi güvenliğine ilişkin hizmetlerin diğer illerden farklı bir biçimde yürütülmesini gerektirdiğinden güvenlik bakımından teşkilatlanmanın yeniden yapılanması sağlanacaktır.

Planda yer alan yukarıdaki tespitlerin ışığında Genel Müdürlüğümüzün politikaları şimdiden belirlenerek plan döneminde bu politikalara göre gereği yapılmalıdır.

2.   Personel Açısından

Plan döneminde teşkilatımızın personeliyle ilgili tespitler hem sayısal yönden hem de nitelik ve hizmetler yönünden yapılmıştır.

a) Personel Arzı ve Talebi

Plan döneminde emniyet hizmetleri sınıfı (Polis) olarak personel arzının 127.100 kişiden 2000 yılında 182.600 kişiye çıkacağı tahmin edilmiştir. Bu rakamlara göre artış miktarı 55.500 kişi, artış oranı da % 43,6 olmaktadır. İhtiyaç ise 1995 yılında 140.400 kişiden 2000 yılında 200.000 kişi olarak belirlenmiştir, ihtiyaç duyulan personel miktarı 59.600 kişi, artış oranı % 42,4 olacaktır. Planda belirlenen bu miktarlar nüfus artış oranları, kentleşme oranları, bir polise düşen nüfus gibi kıstaslar dikkate alınarak hesaplanmıştır. 5 Eylül 1995 tarihi itibariyle emniyet hizmetleri sınıfı personeli sayısı 123.093 kişidir. Yıl sonuna kadar polis okullarından 8.675 öğrenci mezun olacağından bu mevcut 134.768 kişiye ulaşacaktır.

Okullarımızın ( 20 okul) şu andaki kapasitesi 12.710 kişidir. Yeni Polis Okulları Yönetmeliği gereği eğitim süresi 1996 yılından itibaren Eylül/Mayıs aylarını kapsayacaktır. Böylece 1996 yılı geçiş yılı olacaktır. Halen sınavları kazanıp bekleyen öğrenciler 1996 yılı Eylül ayına kadar eğitilerek hizmete sokulacaktır. Bunun mevcudu da 7.500 civarındadır.1996 yılında personel artışının 7.500 olacağı dikkate alınarak 1997-2000 yıllarında okul kapasiteleri çerçevesinde ( 12.710 x 4 Yıl = ) 50.840. öğrenci eğitileceğine göre toplam personel arzı ( 7.500 + 50840 =) 58.340 kişi olacaktır. 131.768 kişi olan mevcuda beş yılda eğitilecek miktar eklendiğinde personel miktarı 190.108’e ulaşacaktır. Bir yılda ortalama 3000 kişi muhtelif nedenlerle ( emeklilik, ölüm, istifa, cezalar ) teşkilattan ayrılmaktadır. Beş yılda 15.000 kişinin teşkilattan ayrılacağı değerlendirilirse 2000 yılında personel miktarı ( 192.655 – 15.000=) 175.108 civarında kişi olacaktır. Okullarda hizmet içi eğitim nedeniyle kapasitenin azalması, tabloyu olumsuz yönde etkileyecektir.Buna karşılık yapımı devam eden polis okulları hizmete sokulduğunda tablo olumlu yönde gelişebilecektir.

Yıllar itibariyle nüfus artışı, genel nüfusa ve polisin görev yaptığı yerlerdeki nüfusa göre olması gereken polis oranı ve arzı tabloda  gösterilmiştir.

              b) İhtisaslaşma

Planda, hizmette devamlılığı ve etkinliği sağlayacak ihtisaslaşmanın tam olarak sağlanmadığı, destek hizmetlerinde personel istihdamı açısından verimsizliğin devam ettiği tespiti yapılmış, güvenlik kuruluşlarında destek hizmetlerinin ve bu hizmetlerin yönetiminin sivil personel tarafından yürütülmesinin sağlanacağı ve ihtisaslaşmaya önem verileceği belirtilmiştir. Yapılan bu tespitler her üç kuruluşla ilgili tespitlerdir. Genel Müdürlüğümüzce branşlaşma ve branşlarda ihtisaslaşma gereği önceden beri bilinmekte ve bu yolda uygulamalar kesin hatlı olmasa bile yapılmaktadır.

Destek hizmetlerinde sivil personel istihdamı en yoğun şekilde teşkilatımızda uygulanmakta olup, geçmişte kazanılan tecrübeler ve şu andaki uygulamalar ışığında bu öneri plan dönemi içinde değerlendirilebilecektir.

c) Çarşı ve Mahalle Bekçileri

Planda “Çarşı ve mahalle bekçiliği gibi statüleri tam olarak belirlenmemiş sistemlerin yasal statüleri tespit edilecektir”

denilmektedir.

Teşkilatımızda bekçilerle ilgili çalışmalar zaman zaman yapılmakta, ancak bir sonuç alınamamaktadır. Plan döneminde, yapılan çalışmalar tekrar değerlendirilecek, gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.

d) Adli Kolluk Kurulması

Planda adli kolluk kurularak bunların doğrudan Cumhuriyet Başsavcılığına bağlanması ve bu konuda Adli Kolluk Yasası çıkarılması önerilmektedir. Ancak bu konuda yukarıda da belirtildiği üzere en kısa sürede ana politikamızı tespit ederek Bakanlık görüşü olarak savunmamız gerekmektedir.

3. Eğitim Açısından

Planda “Temel Yapısal Değişim Projesi” adı altında yer alan “Eğitim Reformu” bölümünde 1995 yılında 140.400 polise ihtiyaç duyulduğu halde mevcudun 127.100 kişi olduğu, 2000 yılında ise ihtiyacın 200.000 kişi, mevcudun da 182.600 kişi olacağı belirtimektedir. Personel kısmında da değinildiği üzere 2000 yılına kadar ihtiyaç duyulacak personelin seçilerek eğitilmesi gerekmektedir.Polis Okullarırnızla, kapasiteleri aşağıda verilen tabloda gösterilmiştir.

Polisin eğitim seviyesinin 1988-1995 yılı durumuna ait tablo incelendiğinde, ilkokul ve ortaokul mezunu personelin azaldığı, lise ve yüksek okul mezunu personelin arttığı izlenmektedir.

Planda Eğitim Reformu, Temel Yapısal Değişim Projeleri içinde yer almaktadır. Bu değişim projeleri Teşkilatımızı da etkileyecektir. Bilhassa eğitim reformuna pararel olarak okullarımızda ve müfredat programlarımızda değişimler olacaktır.

Okullarımız bina, araç, gereç ve diğer girdiler açısından üst seviyede bulunmaktadır. Ancak okullardan mezun olan personelden kadroda genellikle şikayetler bulunmakta olduğu bilinmektedir. Eğitimden amaç davranış değişikliği yaratmaktadır. Bu davranış değişikliğini yaratacak olan okul yönetimi ile eğitici kadrolardır. Plan döneminde eğitici kadronun ele alınması, okullarımızda formasyona ve alan bilgisine sahip kadroların görevlendirilmesi gerekecektir. Ayrıca eğitimin devamlılığı dikkate alınarak, kadroda eğitim ünitelerinin fonksiyonel hale getirilmesi zorunlu bulunmaktadır.

Okullarımızda verilen eğitimin “ölçme” ve “değerlendirilmesi” üniversitelere yaptırılmalı, değerlendirme sonuçlarına göre gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

4. Hizmetler Açısından

Planda topluca güvenlik hizmetlerinden, ayrıca destek ve istihbarat hizmetlerinden, zabıta hizmetlerinden, trafik hizmetlerinden bahsedilmektedir.

Plandan aynen alınan ve “D. 7.Beş Yıllık Kalkınma Planı” bölümünde yer alan metinler sonuçta hizmetlerin etkin bir şekilde yürütülebilmesi amacını gütmektedir. Ancak “hizmetle ilgili ilke ve standartların, nüfus yapısında ve yerleşim birimlerindeki değişim ile suçun ve suçlunun mobilitesinde artış gözönüne alınarak tanımlanmasını, ilgili bütün kuruluşlarda yeniden yapılanmayı ve alt yapıyı oluşturan destek hizmetlerinde ortak çalışma ve işbirliğini öngören bir master plan çalışması yapılacaktır” şeklindeki tespit önem arz etmektedir. Böyle bir master plan çalışması güvenlik kuvvetleri açısından olumlu olacaktır.

Güvenliğin korunması ve asayişin sağlanmasına yönelik istihbarat hizmetleri ile güvenlik hizmetlerinde yetersizliği tespit edilen teknik donatım

açısından güvenlik kuvvetlerinin güçlendirilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

Keza hizmetlerde bürokrasinin azaltılması ve şeffaflığın sağlanması çalışmaları 7’nci Plan döneminde de devam ettirilecektir.

          Metropollerde ve bilhassa İstanbul’da güvenlik bakımından ayrı bir

hizmet anlayışı beklenmektedir.

Planda hizmetlerle ilgili tespitler ışığında hatta daha da kapsamlı olarak (Hükümet Programları, Kalkınma Planları, Yıllık Programlar, Bakanlar Kurulu Kararları ve Milli Güvenlik Siyaseti gibi) Genel Müdürlüğümüzün “Ana Hizmet Politikası” şimdiden tespit edilerek geliştirilmeli, planla gerçekleştirilecek çalışmalar için ön çalışma ve hazırlıklar yapılmalıdır.

5.Yatırımlar Açısından

Yatırımlar açısından plan dönemi ( 1996-2000 ) özellik ve önem arzetmektedir. Plan dönemi öncesi ekonomik yapı ve göstergeler, plan öncesi yıllarda kısılan yatırım ödenekleri, plan döneminin pek de atılımcı ve arzulanan şekilde geçmeyeceğini göstermektedir.

Önümüzdeki beş yılda yatırımlarla ilgili taleplerimiz geçmiş yılların bir devamı niteliğini taşımaktadır.

Bu plan döneminde bir taraftan otomasyon hizmetlerinde başlatılan “Polis Bilgisayar Ağı” tamamlanmış olacak, diğer taraftan “Parmakizi Bilgisayarı” ile “Eşgal Tespit Bilgisayarı” sistemleri gerçekleştirilecektir.

Karakollara alternatif olarak başlatılan “Polis Merkezleri”, sağlanacak imkanlarla öncelikle büyük illerden başlanarak belirli bir yere getirilecektir.

Keza,taşıt,helikopter,zırhlı personel taşıyıcısı,zırhlı su püskürtücüsü, deniz botu ve muhtelif makina teçhizat alımları için hazırlanan beş yıllık planlarla, inşaat yatırımları olarak tespit edilen hizmet binaları, lojman ve okullar,sosyal amaçlı tesisler sağlanacak imkanlarla gerçekleştirilecektir.

Hazırlanan beş yıllık planların isimleri şunlar olup, tabloları ekte sunulmuştur:

a)       Taşıt Tedarik Planı

b)       E.G.M Helikopter Tedarik Planı

c)       E.G.M Zırhlı Personel Taşıyıcısı Tedarik Planı

d)       E.G.M Deniz Botu Tedarik Planı

e)       E.G.M BİM Tedarik Planı

f)        E.G.M Haberleşme Tedarik Planı

g)       E.G.M Krm. Laboratuvarları Tedarik Planı h)      E.G.M İstihbarat Tedarik Planı

ı)        E.G.M TEMÜH Tedarik Planı

j)        E.G.M Teknik Büroları Tedarik Planı

k)      E.G.M Trafik Hizmetleri Tedarik Planı

1)      E.G.M Kademeler Tedarik Planı

m)    E.G.M Sağlık Tedarik Planı

n)     E.G.M Silah Mühimmat Tedarik Planı

o)     E.G.M Teçhizat Tedarik Planı

ö)     E.G.M İnşaat Yatırımları Planı

Bu planın ilk uygulama yılı 1996 yılı olduğundan, hazırlanan 1996 Yılı Yatırım Teklifi hem D.P.T Müsteşarlığına iletilmiş, hem de 1996 Mali Yılı Bütçe Teklifiyle Maliye Bakanlığına intikal ettirilmiştir.

Önümüzdeki beş yılda bu yatırımların gerçekleştirilmesine çalışılarak Teşkilatımızın dinamik yapısının devamı sağlanmalı ve izlenen grafik aşağıya düşürülmeden, hatta yükseltilerek devam ettirilmelidir.

6.Yasal Düzenlemeler Açısından

7.Beş Yıllık Plan 260 sahifeden ibaret olup, bunun 180 sahifesi program metnine, kalan 80 sahifesi de hukuki ve kurumsal düzenlemelere ayrılmıştır.

a)         Teşkilat Kanunları

Planla; “Tüm Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Teşkilat Kanunları”nda düzenlemeler yapılarak Devlet Teşkilat Yapısının küçültülerek, fonksiyonel hale getirilmesi, kamu kurum ve kuruluşlarının üstlendikleri görevlerle uyumlu bir teşkilat yapısına kavuşturulmaları sağlanacaktır. Düzenleme ile “Merkezi Yönetim içinde, bakanlık ve diğer kuruluşlar arasına da eşgüdümü sağlamayı amaçlayan ayrı görevler için kurulmuş birimleri belli amaçlara doğru yöneltmeye dönük hizmetler veren kuruluşlar, Başbakanlığa bağlanmalıdır. Doğrudan belli bir bakanlıkla ilgisi kurulamayan ve diğer örgütlerin çoğunluğunu yararlandıran kuruluşlar, Başbakanlıkla ilgilendirilmelidir. Bakanlara bağlanabilir olmakla birlikte, görev alanları açısından bağlanmaları açıkça bir sakınca gösteren merkezi yönetim kuruluşları Başbakanlığa” bağlanmalıdır denilmektedir.

Ayrıca “Yönetim Esasları” konulu bölümde “bürokratik işlemlerin azaltılması ve halka yönelik bir yönetim anlayışının yerleştirilmesi ve beyan esasına dayalı uygulamaların değiştirilmesi amacıyla bazı kanunlarla birlikte “Emniyet Genel Müdürlüğü Görev ve Teşkilat Kanunu” nu da ilgilendiren düzenlemeler yapılacağı belirtilmektedir.

b) Devlet Memurları Kanunu

Kamu personel rejimi reformunun gerçekleştirilmesi ve kamuda ücret adaletinin sağlanması için yapılacak düzenleme ile:

657    Sayılı Devlet Memurları Kanunu

926    Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu

2802 Sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu

2914 Sayılı Üniversite Öğretim Üyeleri ve Yardımcıları Kanunu

233/399 Sayılı KiT’lere Dair KHK’ler

gözden geçirilerek: “Mali ve sosyal hak ve yardımlar ayıklanarak, tüm kamu kurum ve kuruluşlarının ücret rejiminin tek ve ortak bir kanunda yer alması, ücret ile ek ödemeler, sosyal hak ve yardımlar arasında adaletsizliğin giderilerek, kurumsal ve sektörel dengenin   oluşturulması   ve   eşit   işe   eşit   ücret ilkesinin  uygulanmasına yönelik bir ücret rejiminin kurulması sağlanacaktır.”

Personel rejimi içinde ayrıca üst kademe yöneticilerinin yetiştirilmesi usul ve esasları ile Rasyonel Üretken Bürokrasi modeli için ayrı bir sınıf oluşturulması, bu sınıfta yer alacak personelin atanmaları, nitelikleri, ücretleri ve görevden alınmaları hususlarında özel düzenlemeler getirilecektir.

c) Anayasa

Anayasa’nın 51,53 ve 128 nci maddelerinde değişiklik yapılarak Devlet’in aslı ve sürekli işlerini gören memurlar ile diğer kamu çalışanları arasındaki ayırımın belirlenmesi açısından düzenleme yapılarak; “Devletin genel idare esaslarına göre yürütmekle görevli olduğu asli ve sürekli işleri gören Türk Silahlı Kuvvetleri Personeli, Hakim ve Savcılar, Emniyet Görevlileri, Dış işleri Meslek Mensupları, Mülki İdari Amirleri ve Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Üst Düzey Yöneticileri dışında kalan kamu personeli ile diğer kamu çalışanlarının örgütlenme haklarından yararlanabilmeleri” sağlanacaktır.

d) Karayolları Trafik Kanunu

Karayolları Trafik Kanunu ile bu kanunun gereği çıkarılan yönetmeliklerde yapılacak değişiklerle,

          1) Bazı kategorilerde motorlu araçlara hız sınırlayıcı aygıtların takılması ve bu aygıtların kullanılmasının sağlanması,

           2) Araç sürücü belgeleri tek tip hale getirilerek bunların ulusal ve uluslararası kullanılmasına imkan veren AT (Avrupa Topluluğu) mevzuatına uyum sağlanması,

          3) Trafikle ilgili bir çok konunun AT mevzuatına uyumlu hale getirilmesinin sağlanması,

          4) Trafikle ilgili mevzuatta bürokrasiyi azaltıcı ve halka yönelik yönetim anlayışının yerleştirilmesi gibi çağdaş gelişmelere uyumlu hale getirilecektir.

e) Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu

Çarşı ve Mahalle Bekçilerinin görev ve çalışma şartları günün ve

geleceğin koşullarına göre düzenlenerek görev, yetki, sorumluluk ve çalışma esasları sistemli bir şekilde düzenlenerek, yetersizlik ve belirsizliklerin giderilmesi sağlanacaktır.

  f) Adli Kolluk Kanun Tasarısı

Planda Adalet Reformu konusu içinde yer verilen Adli Kolluk Kanun Tasarısı hazırlanarak adli ve idari kolluk birbirlerinden ayrılacak, doğrudan Cumhuriyet Savcılıklarına bağlı adli kolluk oluşturulması sağlanacaktır.

SONUÇ

7.Beş Yıllık Plan, Teşkilatımızı 2000’li yıllara taşıyacak olan bir plandır. Üst seviyede sağlanacak her türlü imkan, plan ve bu plana göre yılı içerisinde çıkarılacak olan;

.(………….. )    Yılı Programları

.(………….. )   Yılı Yatırım Programları

.(………….. )    Yılı İcra Planlanları ile gerçekleştirilmeye çalışılacaktır.

1996 Yılı ilk uygulama yılı olacağından plan çerçevesinde yapılması gereken çalışmalara kurumsal düzeyde şimdiden başlanılması, bilahare kurumlar arası yapılacak çalışmalara hazırlıklı olunması bu çerçevede, Genel Müdürlüğü’müzün “Ana Hizmet Politikası ” nın belirlenmesi gerekmektedir.