Üst Menu
Search
Generic filters

Ana Menu

Güvenlik Denetimciliği (Özel Güvenlik Bağımsız Denetçiliği ve Güvenlik Danışmanlığı)

Yıl 2000 DSP-ANAP-MHP hükümetince 2495 sayılı Özel Güvenlik Teşkilatı Kanunu hakkındaki değişiklik tasarısı TBMM’ne gönderilmişti. Bir ara üçüncü sıraya kadar çıktı. Bununla ilgili gelişmeleri izlemek için TBMM’ye gittim, rahmetli TBMM Koruma Müdürü Şuayip Doğanç ile görüştüm.

O da, beni konuyla ilgili detaylı bilgi almak için Kanunlar Kararnameler Daire Başkanlığında bir şube müdürüne götürdü. 20 yıldır bu görevde bulunan kişiyle sohbet ederken, söz kendiliğinden bazı meslek gruplarının çıkartılan yasalarla; kendilerine emekli olma/meslekten ayrıldıktan sonra iş yapabilecekleri bir alan yarattıkları, bir tek polislerin bunu yapamadığını söyledi. O zamana kadar böyle bir şeyin farkında değildim, bu söz hafızama yer etmiş. Örnek olarak da benzer kuruluş olduğu için Gümrük Müşavirliğini ve Muhasebeciğini vermişti. Sonuçta araya başka şeyler girdiği için o tasarı yasalaşamadı.

Daha sona, 2004 yılında aynı konu yeni hükümet tarafından ele alındı ve hazırlanan tasarıda köklü değişiklikler yapılarak 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Yasa olarak çıktı. Bu yasada Güvenlik Şirketleri Birliği Derneği- GUSOD öncülük etti. Ben de, bu çalışmalara “gönüllü danışman” olarak katkıda bulundum. Gusod’un üye olduğu Uluslararası Özel Güvenlik Hizmetleri Sanayi Konfederasyonu – CoESS vasıtasıyla üye ülkelerin mevzuatları ve raporları Türkçeye çevrilip incelendi ve hatta talebim üzerine 3 günlüğüne Fransa’ya gidip bir özel güvenlik eğitim merkezinde yerinde incelemeler yapıp, rapor hazırladım. Edinilen bilgiler ve deneyimler doğrultusunda taslağa 2 hususun eklenebilmesini önerdim: Birisi, özel dedektiflik, diğeri de emniyet müşavirliği idi. Yapılan araştırmalarda, dünyada, esasında ikiz kardeş dediğimiz özel güvenlikle özel dedektiflik kısmen benzer gerekçelerle aynı tarihlerde 1850 yılında ortaya çıkmıştı ve bazı ülkelerde özel güvenlik ve özel dedektiflik aynı kanun içinde, birçoğunda da ayrı ayrı kanunlar olarak düzenlenmişti.

Bu önerilerim, ilki, ortam özel dedektifliğe henüz hazır olmadığı için sektör temsilcilerince mevcut tasarıyı engelleyebileceği düşüncesiyle, diğeri de bu kanun yapılmasında etkin görevde olan meslektaşımızın uygun görmemesi üzerine yer almadı…

Sonuçta, 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun 26.06.2004 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanunla özel güvenlik şirket, eğitim kurumları, alarm merkezleri ve güvenlik birimlerinin denetiminin Bakanlık ve Valiliklerce yapılacağı hükmü bulunmaktadır.  Bakanlık ve Valilik bu hizmetleri Emniyet Genel Müdürlüğü ilgisi dairesi vasıtasıyla yaptırmaktadır.  Nitekim belli bir zaman sonra önce Özel Güvenlik Dairesi ve daha sonra Özel Güvenlik denetleme Daire Başkanlıkları kuruldu. Yakın zamanda da bu iki Daire, Özel Güvenlik Daire Başkanlığı altında birleştirildi. Kanunun yürürlüğe girdiği günden bugüne kadar özel güvenlik izni alınan yer sayısı 100.000’i geçmiş, şirket, alarm merkezi ve eğitim kurumları da her yıl artış göstermektedir. Bunların senede en az bir kere denetlenmesi söz konusudur. Özel güvenlik izni alanlardan azımsanmayacak kısmı kamu kurumu bünyesindedir.

Bu denetimlerin sağlıklı, sürekli ve düzenli yapılabilmesi Özel Güvenlik Denetleme Başkanlığı personelinin sayısı ve bu hizmetlerin 81 ilde yayılmış olması açısından fiili olarak pek mümkün olamamaktadır. Geçmişte, bu işler, zaman zaman yeterli bilgisi ve deneyimi olmayan, küçük rütbeli elemanlarca yaptırılmaya çalışılmış, bu da çeşitli sıkıntılara neden olmuştur.

Diğer taraftan, özel güvenlik bürokratik iş ve işlemleri Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Birimi ile illerdeki birimler tarafından yapılmakta, zaman zaman buralarda da eksik ve aksaklık, vaktinde tamamlanmayan işlemler olduğunda bunun olumsuzluğu sektöre yansımaktadır. Bu açılardan,  “icraatı yapanla denetimi yapanın aynı birim tarafından yapılıyor olmasının” sağlıklı olamayacağı, şu veya bu şekildeki kaynaklanan bazı aksaklıklardan ise daha ziyade özel sektör mağdur olabilmektedir.

Demokratik idare ve sistemlerde en önemli unsurlardan biri yönetimin şeffaflığı ve hesap verir olmasıdır. Bunun sağlanması için de günlük yaşamda birçok alanda olduğu gibi bu iş ve hizmetlerin de dünyamızda olduğu gibi ülkemizde de artık giderek artan oranda “bağımsız denetçiler” tarafından yapılmaktadır. Özel güvenlik sektörü için de bu tür bir uygulamanın getirilmesi birçok açıdan yararlı olacaktır. Özel güvenliğin denetimi 5188 sayılı kanunun 22.maddesince düzenlenmiştir. Buraya, denetimler  “ bağımsız deneticiler tarafından yapılabilir ve bu görev “Emniyet Müşavirleri/Denetçileri” tarafından sağlanır ve bunların esasları yönetmelikle belirlenir”  ibaresi eklenerek bir sistem oluşturulabilir. Bu görev, hem eşitlik açısından hem de benzer görev yapıldığı için hakkaniyet açısından, belli üniversitelerden mezun olup sektörde belli süre çalışan ve aranan şartlara haiz özel güvenlik sektöründeki yöneticilere de verilebilir.

Bu denetçi/emniyet müşavirlerinin İçişleri Bakanlığına bağlı Emniyet Teşkilatı/Jandarma/Sahil Güvenliği ve Özel Güvenlik Sektöründe en az 15 yıl hizmet yapmış, 4 yıllık yüksek okul mezunu ve bu amaçla İçişleri Bakanlığı/Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen müfredatla ve yetki verilen eğitim kuruluşunca – bunlar benzer hizmetler veren bilirkişilik, uzlaşmacılıkta olduğu gibi üniversiteler olabilir- en az 1 haftalık bir eğitim alan ve merkezi sınavda 70 puanla başarılı olan kişiler tarafından yapılacağı ve bu kişilerden bağımsız denetim hizmeti yürütenlerin, herhangi bir şirkette eğitmen olarak ve herhangi bir kurumda danışmanlık gibi başka herhangi bir iş yapmayacağı hükmü eklenebilir. Ancak bu eğitimi alıp, denetim işlerinde yer almayacaklar ise diğer kurumlarda eğitmen ve güvenlik danışmanı olarak görev yapabilirler, hükmü eklenebilir. Bu kişilere verilecek kimlik kartı bakanlıkça belli bir süre için düzenlenir, belirli periyotlarla  da yenileme seminerlerine katılma zorunluluğu getirilebilir.

Bu tür bir hizmetin ihdas edilmesinin çok çeşitli açılardan yararlı olacağı, hızla çoğalmakta olan özel güvenlik hizmeti, şirketi, güvenlik birimi ve de eğitim kurumlarının daha kaliteli hizmetler vereceği, denetim alanı dışında görev yapmak isteyenlerin de yeni şirket, eğitim kurumu ve benzeri güvenlik ihtiyacı duyulan hizmetler için danışmanlık ve (diğer şartları da yerine getirerek) mahkemelerde bilirkişilik yaparak bu hizmetlerin en iyi bir şekilde yerine getirilmesi, dolayısıyla de Bakanlık/Emniyet Genel Müdürlüğünün yükünü azaltıp ülke iç güvenliğine önemli katkılar sağlayacağı değerlendirilmektedir.

Ülkemizde bazı hizmet alanları örneğin Gümrük Müşavirliği, Muhasebecilik, Uzlaşmacılık ve Sigortacılık alanlarında kendi mesleğinde yetişen kişilerle belirli tahsil, çalışma süresi, işle ilgili özel mesleki eğitim ve sınav sonucu benzeri tür hizmet etme imkânları sağlanmıştır. Genel kolluk ve özel güvenlik alanlarında çalışan, yetişenlere de böyle bir imkân verilebileceği değerlendirilmektedir.