Üst Menu
Search
Generic filters

Ana Menu

Yaşlanma Sürecinde Egzersiz…

 

 

 image003

BAZI ÖZEL DURUMDA OLAN
YETİŞKİNLER İÇİN AKTİVİTE

İLE İLGİLİ EK BİLGİLER

Genel sağlık, fiziksel uygunluk durumunu iyileştirmek ve olumsuz sağlık onuçlarını önlemek için, fiziksel aktivite yapılmalıdır. Ancak bazı bireyler kendilerine önerilen fiziksel aktivite tür ve miktarları hakkında özel durumlara sahiptir. Bu bölümde engelli bireyler için, fiziksel aktivite önerileri verilirken; üç grupta toplanmış kronik hastalığı olan yetişkinlere, uygun fiziksel aktivitenin nasıl olduğu belirtilerek örneklerle açıklanmaktadır. Bu 3 grup;

 

          1- Osteoartriti olan yetişkinler,

          2- Tip-2 diyabeti olan yetişkinler,

          3- Kanserden kurtulan yetişkinlerdir.

       

ENGELLİ BİREYLER için FİZİKSEL AKTİVİTE

Engelli bireyler için fiziksel aktivitenin yararları üzerine farklı gruplarda çalışmalar yapılmıştır. Bu gruplar; felçlileri, omurilik zedelenmesi, multiple skleroz, parkinson hastalığı, kas distrofisi, serebral felçli, travmatik beyin yaralanması, amputasyonu, mental hastalığı, zeka geriliği ve demansı olanları içermektedir.

Bilimsel kanıtlar; düzenli fiziksel aktivitenin engelli bireyler için önemli sağlık yararları sağladığını göstermektedir. Bu yararlar; kardiyovasküler ve kaslarda fiziksel uygunluğun, mental sağlığın iyileştirilmesini ve günlük aktiviteleri yapmada daha iyi bir beceriyi içermektedir. Engelli bireylerin, düzenli fiziksel aktivite yapmaları gerektiğini öneren yeterli düzeyde kanıt bulunmaktadır.

Kuralların açıklanması

Engelli bireyler, sağlık uzmanları ile yaptıkları görüşmelerde fiziksel aktivite yapmalarını hangi engellerinin etkilediğini öğrenmelidir. Engelli bazı bireyler bu rehberdeki önerileri yapamayabilir. Bu bireyler sağlık uzmanları ile yaptıkları görüşmelerle yeteneklerini, aktivite programlarına uyarlamalıdır. Araştırmalar; fiziksel aktivite programının bireyin yeteneklerine uygun düzenlendiğinde, daha güvenli yapılabileceğini göstermektedir.

Engelli bireyler için anahtar ilkeler

Engelli yetişkin bireylerden aktivite yapabilenler, her hafta en az 150 dakika (2 saat 30 dakika) orta yoğunlukta aktivite veya her hafta 75 dakika (1 saat 15 dakika) yüksek yoğunlukta aerobik aktivite veya buna eşdeğer orta-yüksek yoğunlukta aerobik aktivite yapmalıdır. Aerobik aktivite en az 10 dakikalık kısmı içermeli ve tercihen haftaya yayılmalıdır. Engelli yetişkin bireylerden yapabilenler, haftada 2 veya daha fazla gün, tüm kas gruplarını içeren kas güçlendirici aktivite yapmalıdır. Bu kas güçlendirici aktiviteler sağlık açısından ek yararlar sağlamaktadır.

Bu önerilere uyamayan engelli bireyler, yetenekleri doğrultusunda düzenli olarak yaptıkları fiziksel aktivitelerine devam etmeli ve pasif olmaktan kaçınmalıdır. Engelli yetişkin bireyler, yeteneklerine uygun olarak hangi ve ne miktarda aktivite yapacakları konusunda uzmanlara danışmalıdır ..

Kuralların yerine getirilmesi

Engelli bireyler; fiziksel aktiviteleri ve engelleri ile ilgili deneyimleri doğrultusunda profesyonellerden öneri almaları konusunda cesaretlendirilmelidir. çünkü aktivitenin yeteneklere uygun olması koşulu, fiziksel aktivitenin değiştirilmesini gerektirebilir. Engelli bazı bireyler egzersiz programlarında yardıma gerek duyabilir.

 KRONİK TIBBİ HASTALIKLARI OLAN BİREYLER için FİZİKSEL AKTİVİTE

Kronik bir hastalığı olan bireyler, yaşam kalitelerini sürdürmek ve yeni komplikasyonların oluşma riskini azaltmak için, düzenli fiziksel aktivite yapmalıdır. Aktivitenin türü ve miktarına bireyin yeteneklerine ve kronik hastalığının şiddetine bağlı olarak karar verilmelidir. Aşağıda; kronik hastalığı olan bireyler için, fiziksel aktivitenin yararları özetlenmektedir. Birçok kronik hastalık için fiziksel aktivite, tedavi edici yararlar sağlarken önerilen tedavinin de önemli bir parçasıdır.

Osteoartriti olan yetişkin bireyler için fiziksel aktivite

Osteoartrit, yaşlılarda yaygın olarak görülen bir sorundur ve bireyler osteoartritle yıllarca yaşayabilmektedir. Osteoartritli bireyler, fiziksel aktivitenin mevcut durumlarını kötüleştirebileceği konusunda yaygın bir görüşe sahiptir. Osteoartrit, ağrılı ve yorgunluk verici olabilir ve düzenli fiziksel aktivite yapmaya başlanmasını ve düzenli olarak sürdürülmesini zorlaştırabilir, 

Bireyler bu tür durumlar yaşasalar bile, kalp hastalıkları, tip 2 diyabet gibi diğer kronik hastalıklara yakalanma riskini azaltmak ve sağlıklı vücut ağırlığını sürdürmelerine yardımcı olmak için, düzenli olarak fiziksel aktivite yapmalıdır.

Güçlü bilimsel kanıtlar, aerobik ve kas güçlendirici aktivitelerin her ikisinin de osteoartritli bireylere tedavi edici yararlar sağladığını göstermektedir. Güvenli bir şekilde yapıldığında, fiziksel aktivite hastalığın veya ağrının kötüleşmesine neden olmamaktadır. Osteoartritli yetişkin bireylerin düzenli fiziksel aktivite ile; ağrı, fiziksel uygunluk, yaşam kalitesi ve mental sağlıklarında iyileşme beklenebilmektedir.

Osteoartritli bireyler, fiziksel aktivitenin türü ve miktarını yetenekleri ve mevcut durumlarının şiddeti ile karşılaştırmalıdır. Birçok birey haftada 150 dakika (2 saat 30 dakika) veya daha fazla orta yoğunlukta aktivite yapabilir ve haftada 3-5 gün 30 ile 60 dakika arasında aktif olmayı tercih edebilir. Osteoartritli bazı bireyler, her hafta güvenli bir şekilde 150 dakikadan fazla ve eşdeğer düzeyde yüksek şiddette aktivite yapabilir. Sağlık uzmanları da genel olarak osteoartritli bireylere; çarpışma içermeyen, ağrısız ve eklem yaralanmasında düşük risk içeren aktiviteler yapmalarını önermektedir; Yüzme, yürüyüş vedayanıklılık egzersizi bu aktiviteler için iyi örneklerdir.

 Tip 2 diyabetli yetişkin bireyler için fiziksel aktivite 

Fiziksel aktivite, diyabetli bireylerde tedavi edici önemli bir etkiye sahiptir. Diğer hastalıkların oluşma riskini azaltmak ve sağlıklı vücut ağırlığının desteklenmesine yardım etmek için fiziksel aktivite her zaman önerilmektedir. Güçlü bilimsel kanıtlar, fiziksel aktivitenin diyabeti olan bireyleri kalp hastalıklarından koruduğunu göstermektedir. Haftada 150 dakika, orta yoğunlukta aktivite, kalp hastalıkları riskini büyük ölçüde azaltmaya etmektedir. Orta yoğunlukta 300 dakika (5 saat) veya daha fazla fiziksel aktivite yapan bireyler ise, daha fazla yarar sağlamaktadır.

Kronik hastalıklara sahip yetişkinler, yapacakları fiziksel aktivitenin durumlarına uygun ayarlanabilmesi için, sağlık uzmanlarına danışmalıdır. Örneğin; diyabetli bireyler kan şekeri düzeylerinin kontrolünde ve ayakların katlamamaları konusunda dikkatli olmalıdır.

Kanserden kurtulan yetişkin bireyler için fiziksel aktivite

Modern tedavi yöntemleri ile birçok kanserli birey iyileşmekte veya yıllarca bu hastalıkla mücadele etmektedir. Uzun yaşamak için, yüksek kan basıncı veya tip 2 diyabet gibi diğer kronik hastalık risklerine ve kanserin nüksetme riskine sahiptirler. Bazıları da kanser tedavisinin yan etkileri ile savaştadır. 

Diğer yetişkinler gibi kanserden kurtulmuş bireyler de önleyici yararlarından dolayı düzenli fiziksel aktivite yapmalıdır. Kanserden kurtulan bireylerde, fiziksel aktivite yeni kronik hastalıkların oluşma riskini azaltabilmektedir. Ayrıca çalışmalar, kolon veya göğüs kanseri olup, fiziksel olarak bireylerin bu hastalıktan ölme ve hastalığın nüksetme riskinin düşük olduğunu göstermektedir. Aynı zamanda; fiziksel aktivite, kanser tedavisi olumsuz etkilerinin azaltılmasında da önemli bir rol oynamaktadır.

Kanserden kurtulan bireyler, kronik hastalıklara sahip diğer yetişkinler gibi sağlık personellerine başvurarak fiziksel aktivite planlarını, yetenekleri ve sağlık durumlarına bağlı olarak oluşturmalıdır.

Kronik hastalığı olan bireyler için anahtar ilkeler

Kronik hastalıklara sahip bireyler, düzenli fiziksel aktiviteden önemli yararlar sağlamaktadır.

Aktivitelerini yetenekleri doğrultusunda yaptıklarında, fiziksel aktivite onlar için güvenlidir. Kronik hastalıkları olan bireyler; bir sağlık uzmanının gözetimi altında olmalı, kendilerine uygun aktivitenin türü ve miktarı hakkında sağlık uzmanlarından görüş almalıdır.